Onderhandelaars eens over Brexit, nu parlementen nog

Een lichtpunt in het slepende Brexit-dossier. Onderhandelaars hebben namelijk een akkoord gesloten over de voorwaarden waarop de Britten de Europese Unie kunnen verlaten. Maar nu moeten ook het Europese Parlement én het Britse Lagerhuis nog hun zegen geven.

De Britse premier Boris Johnson en Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, hebben laten weten dat er een akkoord is gesloten over de Brexit. De laatste dagen kwamen er al hoopvolle geluiden van de Brusselse onderhandelingstafel, maar het zou niet de eerste keer zijn dat een deal toch een brug te ver zou blijken. Vooral de afspraken rond de grens tussen EU-lid Ierland en Noord-Ierland zijn keer op keer een struikelblok gebleken.

Oplossing voor kwestie Noord-Ierland

Maar nu hebben de partijen daar toch een oplossing voor gevonden. Die komt erop neer dat Noord-Ierland voor een deel gebonden blijft aan Europese regels voor de controle van goederen, maar formeel onder het douanegebied van het Verenigd Koninkrijk valt. Door die laatste afspraak kunnen de Britten afspraken uit toekomstige handelsakkoorden ook gewoon voor Noord-Ierland laten gelden.
Tegelijkertijd komt er geen douanegrens op het Ierse eiland: goederen die aankomen op het eiland worden direct gecontroleerd. Stel dat deze goederen in Noord-Ierland aankomen en van daar doorgaan naar Ierland, dan worden ze niet nog een keer gecheckt aan de Ierse grens, legde de Europese hoofdonderhandelaar Michel Barnier uit tijdens een persconferentie. De Noord-Ierse douaniers zullen voor goederen direct controles moeten uitvoeren die de Europese Unie verplicht stelt, omdat het gebied dus de 'entree' voor de interne markt van de EU is. Voor goederen die Noord-Ierland binnenkomen waarbij er 'het risico is dat ze naar de Europese interne markt komen' moeten er Europese douanerechten betaald worden. Voor goederen waarbij dat risico er niet is, gelden de Britse tarieven, aldus Barnier. 
Wat BTW-tarieven betreft is afgesproken dat de Europese tarieven gelden in Noord-Ierland. Maar dan alleen voor goederen en niet voor diensten. De Noord-Ieren mogen eventuele uitzonderingen of BTW-kortingen die in Ierland gelden óók toepassen. Daarnaast is afgesproken dat er elke vier jaar een evaluatie is van de afspraken. Het Noord-Ierse parlement mag dan beslissen of zij op dezelfde voet voort willen of niet.

Lagerhuis nog niet bijster enthousiast

Ondanks het optimisme dat het gelukt is om een deal te sluiten zal Johnson er naar verwachting nog een hele toer aan hebben om de nieuwe deal door het Britse Lagerhuis te loodsen. In die zin is hij nu op hetzelfde punt als waar zijn voorganger Theresa May tot drie keer toe struikelde. Oppositieleider Jeremy Corbyn is niet enthousiast over de nieuwe afspraken en roept parlementariërs op om het akkoord af te wijzen. Ook de Noord-Ierse DUP, gedoogpartner van Johnson, laat weten dat de partij het nieuwe akkoord niet steunt. Johnson heeft het Lagerhuis niettemin opgeroepen om direct komende zaterdag in te stemmen met het akkoord. Inmiddels hebben de parlementariërs besloten dat er inderdaad zaterdag over het akkoord gedebatteerd wordt.

Update 21 oktober: Tijdens de zaterdagse zitting is een amendement aangenomen dat premier Johnson verplichtte om alsnog uitstel van de Brexit aan te vragen bij de Europese Unie. Daarop besloot Johnson om de stemming over de deal niet door te laten gaan. Inmiddels heeft Johnson ook uitstel aangevraagd, maar hij stuurde tegelijkertijd een brief mee met de mededeling dat hij liever niet heeft dat er ook uitstel kómt.