Internetconsultatie over beperken toegang UBO-register

Het kabinet heeft regelgeving klaar die toegang tot het zogeheten UBO-register moet beperken. Over die regels is een internetconsultatie gestart, die tot en met 28 juni 2023 loopt.

In het UBO-register staan persoonsgegevens van de uiteindelijk belanghebbenden (‘ultimate beneficial owner’ ofwel UBO) van onder meer bv’s en stichtingen. Daardoor moet sneller duidelijk zijn welke persoon er uiteindelijk aan de touwtjes trekt bij een rechtspersoon. Het register komt namelijk voort uit een Europese richtlijn die witwassen moet aanpakken.

Privacyzorgen bij UBO-register

Ondernemingen en organisaties zijn zelf verantwoordelijk voor het opgeven van de UBO-gegevens en het up-to-date houden van de informatie. Voor een bv geldt bijvoorbeeld dat een natuurlijk persoon met minstens 25% van de aandelen de UBO is.
Een deel van de UBO-gegevens was aanvankelijk openbaar voor iedereen (infographic). Die openheid leidde tot veel kritiek, onder meer van familiebedrijven die vreesden voor hun privacy. De criticasters kregen eind vorig jaar bijval van het Europese Hof van Justitie. Dat oordeelde namelijk dat de openbaarheid een te grote inbreuk is op de privacy van UBO’s. Na dat arrest ging het Nederlandse UBO-register per direct op slot.

Toegang voor banken en toezichthouders

Maar bijvoorbeeld banken moeten toegang hebben tot de gegevens voor hun klantonderzoek en ook de Belastingdienst moet de gegevens kunnen inzien. Dat deze partijen wél toegang krijgen moet formeel worden vastgelegd in wetgeving, en daarover is nu dus een internetconsultatie gestart. De wetgeving geldt zowel voor het reguliere UBO-register als voor het UBO-register voor zogeheten trusts, dat sinds 1 november 2022 bestaat.
Naast onder meer banken en bevoegde autoriteiten moeten ook natuurlijke personen met een ‘legitiem belang’ volgens de Europese richtlijn toegang hebben tot de UBO-gegevens. Dit zouden bijvoorbeeld onderzoeksjournalisten of non-gouvernementele organisaties (ngo’s) kunnen zijn. In de nieuwe regelgeving zijn echter geen groepen gedefinieerd, dat volgt later in een algemene maatregel van bestuur. In de conceptwetgeving staat alleen dat zo’n legitiem belang verband moet houden met ‘het voorkomen of bestrijden van witwassen, daarmee verband houdende basisdelicten, of financieren van terrorisme’.

Uittreksel van UBO-gegevens

Verder houden ook de UBO’s zelf uiteraard toegang tot hun gegevens. Het blijft mogelijk om een uittreksel van die gegevens te vragen bij de Kamer van Koophandel, bijvoorbeeld als dat nodig is voor het aanvragen van een lening of bij een zakelijke transactie. Zo’n uittreksel bevat volgens de memorie van toelichting bij de conceptwet dan de gegevens die eerder openbaar toegankelijk waren: naam, geboortemaand en -jaar, woonstaat en nationaliteit en gegevens over de omvang van het belang dat de UBO houdt.