Productiviteit en scholing centraal in cao’s in 2026
Onzekere tijden vragen om veerkrachtige organisaties én werknemers. In 2026 moet de focus aan de cao-onderhandelingstafels daarom vooral liggen op productiviteitsgroei en scholing. Dat stellen de werkgeversverenigingen in de Arbeidsvoorwaardennota 2026.
In het jaarlijkse advies aan cao-onderhandelaars, dit jaar getiteld ‘Veerkrachtig in onzekere tijden’, stellen werkgeversverenigingen VNO-NCW, MKB-Nederland en AWVN dat de gemiddelde groei van de cao-lonen in 2025 met 3,9% opnieuw zeer hoog was. De stijgende loonkosten zouden voor veel organisaties en sectoren onhoudbaar zijn. Niet voor het eerst wijzen de werkgeversvertegenwoordigers in hun advies erop dat hoge loonkosten en een achterblijvende arbeidsproductiviteit het vestigingsklimaat in Nederland en de concurrentiepositie van organisaties ten opzichte van het buitenland negatief beïnvloeden. Uiteindelijk leidt dit tot een nóg hogere inflatie en welvaartsverlies in Nederland.
Investeren in een leven lang ontwikkelen
De werkgeversverenigingen roepen de cao-partijen ook op om voor een toekomstbestendig arbeidsvoorwaardenbeleid in 2026 breder te kijken dan alleen naar het loon. De snel veranderende en nog altijd krappe arbeidsmarkt vraagt namelijk om wendbare en veerkrachtige organisaties én werknemers. De focus zou dit jaar dan ook onder meer moeten liggen op het verhogen van de arbeidsproductiviteit, bijvoorbeeld door het efficiënter organiseren van werk en het invoeren van arbeidsbesparende technologieën.
Maar ook op scholing van werknemers, zodat hun duurzame inzetbaarheid wordt vergroot. Werkgevers kunnen hieraan bijdragen door skills meer centraal te stellen in plaats van diploma’s (artikel), loopbaanpaden te ontwikkelen en te investeren in een leven lang ontwikkelen (LLO). In cao’s zou ook (meer) aandacht moeten komen voor de fysieke en mentale veerkracht van werknemers. Het voorkomen van psychosociale arbeidsbelasting (PSA), verlichten van zwaar werk en verbeteren van de werk-privébalans vergroot niet alleen het welzijn van werknemers, maar versterkt ook de wendbaarheid en prestaties van organisaties.
Deeltijders stimuleren om meer uren te werken
Loonafspraken moeten weer gaan passen bij de financiële draagkracht van een organisatie of sector. Dit kan onder meer door de loonontwikkeling te koppelen aan productiviteits- of winstontwikkeling, bijvoorbeeld in de vorm van een variabele beloning of vorm van financiële werknemersparticipatie (artikel). Daarnaast is de financiële veerkracht van werknemers volgens de werkgeversverenigingen niet alleen te vergroten met een hoger loon, maar ook met meer inkomenszekerheid. Werkgevers kunnen hieraan bijdragen door zekerheid te geven over loonontwikkeling, werktijden en contracturen, structureel werk door vaste werknemers te laten doen en deeltijders te stimuleren om meer uren te werken.
Zoals elk jaar is er een wereld van verschil tussen de wensen, verwachtingen of zelfs eisen van de werkgeversverenigingen en die van de vakbonden, die zich voornamelijk op de loonontwikkeling van werknemers richten. Vakbond FNV wil in 2026 bij elke cao-onderhandeling inzetten op 6% loonsverhoging en zo snel mogelijk een minimumloon van € 18 per uur. CNV is iets gematigder en gaat voor een loonontwikkeling van 3,5 tot 5%.