Stapsgewijs een ondernemingsraad oprichten

Vanaf 50 werknemers moet een organisatie een ondernemingsraad (OR) hebben. Bestuurders staan niet altijd te springen om een OR op te richten; zij zien de OR soms meer als een noodzakelijk kwaad. Ten onrechte, want een OR kan de organisatie veel voordelen bieden. Het oprichten van een OR is geen eenvoudige klus. Ga daarom stap voor stap te werk.

Medezeggenschap is er in vele soorten en maten (infographic). Sommige vormen zijn vrijwillig georganiseerd, andere zijn verplicht volgens de Wet op de ondernemingsraden (WOR). Zo is een ondernemingsraad verplicht als de organisatie in de regel minimaal 50 werknemers telt, maar kan de bestuurder in een kleinere organisatie ook vrijwillig een OR instellen. Gebeurt dit niet, dan kunnen de werknemers (bij 10 tot 50 werknemers) een verzoek indienen voor oprichting van een personeelsvertegenwoordiging (PVT). In organisaties tot 10 werknemers moet minimaal twee keer per jaar een personeelsvergadering (PV) plaatsvinden.

Commissie doet voorbereidend werk

Er komt heel wat kijken bij de oprichting van een OR (toolbox). De bestuurder is ervoor verantwoordelijk dat er een OR wordt opgericht, maar meestal neemt een groepje werknemers de voorbereiding op zich. Zo'n instellingscommissie (tool) zorgt ervoor dat er een voorlopig OR-reglement (infographic) wordt opgesteld. Hierin moet onder andere staan uit hoeveel leden de OR zal bestaan en hoe de OR-verkiezingen georganiseerd worden. De instellingscommissie moet het voorlopig reglement ook voorleggen aan de vakbond. Heeft de vakbond geen op- of aanmerkingen, dan kan de instellingscommissie de eerste keer de OR-verkiezingen organiseren (toolbox).

Wat als de bestuurder weigert een OR in te stellen?

Als er een instellingsplicht is, moet de bestuurder bij de werknemers peilen of zij behoefte hebben aan een OR. Is dit niet het geval, dan is daar weinig aan te doen. Willen de werknemers wel een OR, maar heeft de bestuurder hier geen oren naar, dan kunnen de werknemers de vakbond inschakelen. Die kan er bij de bestuurder op aandringen dat er een OR komt en desnoods een procedure starten bij de kantonrechter. Werknemers kunnen ook zelf naar de kantonrechter stappen, maar het is verstandiger om dit niet alleen te doen.

Kantonrechter kan sancties opleggen

De vakbond (of een afvaardiging van werknemers) kan op grond van artikel 36 WOR bij de kantonrechter stellen dat de bestuurder in gebreke blijft ten aanzien van de OR-instellingsplicht. De kans is groot dat de kantonrechter hem een termijn stelt waarbinnen hij alsnog een OR moet instellen. Geeft de bestuurder hier geen gehoor aan, dan kan de kantonrechter sancties opleggen.