Wet aangenomen voor doorstroom jongeren naar arbeidsmarkt

Om meer jongeren de arbeidsmarkt op te krijgen en zo ook de krapte tegen te gaan, is het voorstel voor de ‘Wet van school naar duurzaam werk’ aangenomen door de Tweede en Eerste Kamer. De wet zorgt voor meer begeleiding en samenwerking.

De kansen voor jongeren om duurzaam werk te vinden zijn ongelijk verdeeld. Voor sommige groepen – in totaal gaat het om honderdduizenden jongeren – is het lastiger om de arbeidsmarkt te betreden. Zij kunnen daardoor buiten de boot vallen, terwijl er door de krappe arbeidsmarkt en de grote maatschappelijke opgaven juist veel behoefte is aan personeel. Het (inmiddels demissionaire) kabinet wil hier iets aan doen. Eind 2024 stuurde minister Bruins van OCW een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer om de overgang van het onderwijs naar de arbeidsmarkt voor jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt te verbeteren. Begin juli stemde de Tweede Kamer in, waarna ook de Eerste Kamer snel akkoord ging. De beoogde ingangsdatum van de wet is 1 januari 2026.

Aanvullende loopbaanbegeleiding en meer samenwerking

De Wet van school naar duurzaam werk bevat onder meer de volgende maatregelen:

• De samenwerking tussen scholen, gemeenten en zogenoemde Doorstroompunten wordt wettelijk vastgelegd en versterkt, om te voorkomen dat jongeren uit beeld raken. Er zijn in Nederland 40 Doorstroompunt-regio's, waarin scholen en gemeenten samenwerken om te voorkomen dat leerlingen zonder startkwalificatie van school gaan én om jongeren zonder startkwalificatie te begeleiden naar vervolgonderwijs of werk.
• Jongeren van het mbo, voortgezet speciaal onderwijs (vso), praktijkonderwijs (pro) en vroegtijdige schoolverlaters krijgen extra ondersteuning bij de overgang naar de arbeidsmarkt. Zo moeten mbo-instellingen jongeren van de entree-opleiding en bol niveau 2 tot een jaar na diplomering aanvullende loopbaanbegeleiding aanbieden. In het vso en pro is op verzoek van de jongeren begeleiding mogelijk tot twee jaar na het verlaten van school. De school moet dan zowel in het eerste als tweede jaar na vertrek van de leerling actief contact opnemen voor begeleiding. Verder helpen doorstroompunten straks jongeren zonder startkwalificatie tot 27 jaar in plaats van tot 23 jaar. Door aangenomen amendementen kan bij uitzondering van de genoemde termijnen en leeftijdsgrens worden afgeweken.
• Een ander aangenomen amendement regelt dat onderwijsinstellingen ook aan hbo- en wo-studenten met een functiebeperking tot een jaar na hun afstuderen begeleiding mogen bieden voor het vinden en behouden van een passende baan. Nu hebben instellingen die wettelijke mogelijkheid nog niet.
• Ook gemeenten krijgen een grotere rol. Zo kunnen Doorstroompunten en scholen in samenspraak met de jongere de gemeente inschakelen voor hulp bij het vinden van werk of het combineren van werken en leren. De Participatiewet wordt aangepast, zodat gemeenten jongeren tot 27 jaar, met name zonder startkwalificatie, actief kunnen ondersteunen, ook als zij geen recht hebben op een uitkering.

Werkgevers kunnen hierop inspelen door actief samen te werken met Doorstroompunten, scholen en gemeenten. Denk aan het aanbieden van stageplaatsen, leerwerkplekken of proefplaatsingen, en het meedoen aan regionale projecten voor kwetsbare jongeren. Dit kan gemotiveerde medewerkers opleveren, waarmee organisaties mogelijk hun personeelstekort kunnen terugdringen.