Rol OR bij toepassing van AI in het beloningssysteem

Uber-chauffeurs waren afgelopen week in het nieuws. Ze eisen dat Uber stopt met een AI-gedreven, dynamisch beloningssysteem. Wat kan de ondernemingsraad (OR) doen als de bestuurder kunstmatige intelligentie (AI) wil toepassen in het beloningssysteem?

Uber-chauffeurs in Nederland en het Verenigd Koninkrijk komen gezamenlijk in actie tegen het AI-gestuurde beloningssysteem dat Uber sinds 2020 gebruikt. De vaste tarieven voor tijd, afstand en commissie zijn vervangen door een dynamisch systeem, waarbij algoritmes per rit de tarieven en commissie bepalen. Dit leidt in de praktijk vaak tot minder inkomsten voor de chauffeurs. De chauffeurs eisen nu dat Uber stopt met het gebruik van het AI-gedreven beloningssysteem. Ook al staat deze zaak op zichzelf, het valt te verwachten dat AI steeds vaker zal worden toegepast bij beloningssystemen. Daarbij heeft de OR dan wel iets in te brengen.

Bestuurder kan niet om OR heen

Verschillende bevoegdheden van de OR kunnen meespelen als de bestuurder AI wil toepassen bij het beloningssysteem. Zo heeft de OR het recht om vooraf advies uit te brengen als de bestuurder een belangrijke technologische voorziening wil invoeren (artikel 25, lid 1k WOR). Daarnaast heeft de OR een instemmingsrecht als de bestuurder een nieuw beloningssysteem wil invoeren of het bestaande beloningssysteem wil wijzigen (artikel 27, lid 1c WOR). Bovendien is de bestuurder verplicht om de OR te informeren bij elke tussentijdse wijziging van de beloningsregels of -afspraken (artikel 31d, lid 5 WOR) en verplicht artikel 23, lid 2 WOR de OR en de bestuurder om met elkaar te overleggen over deze beloningsinformatie. De bestuurder kan dus niet om de OR heen als hij van plan is om wijzigingen door te voeren in het beloningssysteem.

Aandachtspunten bij gebruik AI in beloningssysteem

De OR moet er in dat geval onder meer op letten dat de gegevens van werknemers goed beveiligd worden en bijvoorbeeld niet worden gebruikt voor het trainen van AI-modellen. Algoritmes kunnen daarnaast discriminatie in de hand werken, iets waar de bestuurder voor moet waken. En uiteraard moeten de werknemers er niet op achteruit gaan als de bestuurder wil overstappen op een AI-gestuurd beloningssysteem. Ook dat is een belangrijk punt waar de OR kritisch naar moet kijken.