Staking easyJet: is staking aankondigen verplicht?

De piloten van easyJet legden het werk maandagochtend vier uur lang neer. Pilotenvakbond VNV kondigde de staking zes uur van tevoren aan bij easyJet en daardoor stonden veel reizigers voor een verrassing. De vraag is óf en zo ja, hoe ver van tevoren men een staking moet aankondigen.

Nederland kent geen stakingswet, maar volgt het Europees Sociaal Handvest (ESH). Als de stakers kunnen beargumenteren dat de staking een uitoefening is van het recht om collectief te onderhandelen, dan valt de staking onder (goedkeuring van) het ESH. Een staking is niet gerechtvaardigd als de actie tegen wettelijke regels ingaat en de openbare orde, nationale veiligheid, volksgezondheid en zeden in gevaar brengt.

Staking toetsen aan criteria

Eerdere ‘spelregels’ van Nederlandse rechters, zoals het moeten aankondigen van een staking en de eis van een staking als uiterste redmiddel, werden in een uitspraak in 2015 overboord gegooid. Dat betekent niet dat werknemers bij elk wissewasje met de baas het werk mogen neerleggen. De rechter kan een staking nog steeds toetsen aan criteria, zoals de verhouding tussen het belang van de actie en de schade die de staking veroorzaakt.

De schade voor een organisatie

Een vakbond of groep werknemers is dus niet wettelijk verplicht om bij een voorgenomen staking een waarschuwing af te geven aan de werkgever. Het is wel verstandig om die beslissing te baseren op de overweging hoe groot de schade voor de organisatie is als hij wel of juist niet een aankondiging doet. Als de werkgever de stakers voor de rechter sleept, kan die uitspraak doen over een redelijke termijn waarop een staking in het vervolg moet worden gemeld, zoals in het geval van easyJet. Daar stelde de rechter namelijk vast dat een staking zes uur van tevoren moest worden aangekondigd.