1.2 Oprichting van een vereniging

vermogen

Bij de vereniging staat niet het vermogen centraal, maar het bereiken van een doel samen met anderen. U wilt bijvoorbeeld een winkelgebied verbeteren, samen sporten of muziek maken. In dat geval kunt u het beste voor de vereniging als rechtsvorm kiezen.

Organisatie van een vereniging

algemene leden-
vergadering

In tegenstelling tot een stichting ligt de hoogste macht van een vereniging niet bij het bestuur, maar bij de algemene ledenvergadering. Een vereniging heeft minstens twee leden. De leden hebben in principe allemaal één stem op de ledenvergadering. De ledenvergadering benoemt het bestuur, dat meestal uit leden bestaat.

1.2.1 Soorten vereniging

aansprakelijkheid

volledige 
rechts-
bevoegdheid

beperkte rechts-
bevoegdheid

Er zijn twee soorten verenigingen: de vereniging met volledige en die met beperkte rechtsbevoegdheid. Het grote verschil tussen beide bestaat uit de aansprakelijkheid van een bestuurder:

• Als u een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid opricht, bent u als bestuurder in principe niet met uw privévermogen aansprakelijk voor de verplichtingen. U richt deze vereniging op met een akte, waarvoor u naar de notaris moet.
• Richt u uw vereniging niet via de notaris op, dan heeft u een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid, oftewel een informele vereniging. U bent dan als bestuurder wel met uw privévermogen aansprakelijk. Verder kan de informele vereniging – in tegenstelling tot een stichting en de formele vereniging – niets erven en geen registergoederen (zoals een pand) bezitten.

Een vereniging met rechtsbevoegdheid moet zich inschrijven in het Handelsregister. In de meeste gevallen doet de notaris dit, die de vereniging heeft opgericht.

Statuten

Richt u een vereniging op en laat u de akte bij de notaris passeren, dan staan hier ook de statuten in (zie hoofdstuk 3). Hierin neemt u in ieder geval op:

• de naam en vestigingsplaats;
• het doel;
• de verplichtingen van de leden;
• de wijze waarop de algemene vergadering bijeen wordt geroepen;
• de regels voor benoeming en ontslag bestuurders;
• de bestemming van het overschot na ontbinding.

Bij wijziging van de statuten, moet u langs de notaris.

Huishoudelijk reglement

Naast de statuten hebben veel verenigingen een huishoudelijk reglement, waarin de praktische zaken zijn geregeld. Voor het opstellen van deze regels heeft u geen notaris nodig.

1.2.2 De algemene ledenvergadering

benoeming en ontslag

Bestuurders moeten rekening en verantwoording afleggen over het gevoerde beleid in een bepaald verenigingsjaar. De algemene ledenvergadering heeft een aantal belangrijke wettelijke bevoegdheden. Daarom is dit het centrale orgaan van een vereniging. De bevoegdheden zijn:

• benoeming en ontslag van bestuurders;
• beslissen over statutenwijzigingen;
• het ontbinden van de vereniging;
• toestemming verlenen voor structurele wijzigingen van de vereniging zoals een fusie of splitsing.

algemene leden-
vergadering

Verder heeft de algemene ledenvergadering alle bevoegdheden die niet door de wet of de statuten aan een ander orgaan zijn toegekend. Dit kan dus van vereniging tot vereniging verschillen. De verdeling van de bevoegdheden over de verschillende organen – ook als er meer zijn dan een bestuur en een algemene ledenvergadering – bepalen de hiërarchie binnen de vereniging. De algemene ledenvergadering hoeft dan niet het hoogste orgaan te zijn.

Persoonlijke aansprakelijkheid

aansprakelijk

Als de vereniging schade heeft opgelopen als gevolg van handelingen van bestuursleden, kan de algemene ledenvergadering dat betreffende bestuurslid aansprakelijk stellen. Het maakt daarbij niet uit of de fout bewust of onbewust is gemaakt. Alleen als een bestuurder ontslagen is, kan hij niet meer aansprakelijk worden gesteld (zie hoofdstuk 7).