6.1 De regelgeving

Benelux-Verdrag

Allereerst is er voor merken in de Benelux het Benelux-Verdrag inzake de Intellectuele Eigendom (BVIE). Dit verdrag is zoveel mogelijk in lijn gemaakt met de Merkenrichtlijn.

6.1.1 Benelux-merk

harmonisatie

Het merkenrecht is een Europese aangelegenheid en door de Merkenrichtlijn grotendeels geharmoniseerd. Dit houdt in dat landen hun eigen merkenregels moeten aanpassen aan Europese beginselen. Het HvJ-EU is dan ook de hoogste instantie waaraan de Nederlandse rechter uitleg van de regels kan vragen. Voor sommige onderdelen van het merkenrecht, waarbij nog geen harmonisatie heeft plaatsgevonden, is het Benelux Gerechtshof (BenGH) de hoogste uitleginstantie. Het BenGH kent een Tweede Kamer die sinds 1 juni 2018 alle hoger beroepen bij merkweigerings- en oppositiezaken behandelt, terwijl de Eerste Kamer verantwoordelijk blijft voor het stellen van prejudiciële vragen aan het HvJ. Een Benelux-merk biedt uiteraard alleen rechten binnen België, Nederland en Luxemburg.

6.1.2 Uniemerk

Uniemerkenverordening

De tweede regeling is die van het Uniemerk, dat naast de Benelux-regeling geldt en functioneert. Aan dit systeem ligt de Uniemerkenverordening ten grondslag, die oorspronkelijk Gemeenschapsmerkenverordening heette. In dit dossier spreken verder van een Verordening. Deze regeling is in 2009 vernieuwd en in 2017 wederom gewijzigd. De oorspronkelijke naam van het Gemeenschapsmerk is toen gewijzigd in Uniemerk en dat van het Bureau voor harmonisatie binnen de interne markt is veranderd in het Bureau voor de intellectuele eigendom van de Europese Unie (in het Engels afgekort als EUIPO).

Merkregistratie

Uniemerken-depots

Het voordeel van dit Europese systeem is dat met één merk-registratie het merk in de gehele EU wordt beschermd, en niet slechts in één of een paar landen. Dit is meestal ook efficiënter qua kosten. Overigens gelden buiten de gebieden Benelux en de EU weer andere, lokale regels en voorschriften voor bescherming van tekens als merken. Zo gelden Uniemerkendepots sinds de Brexit niet meer in het Verenigd Koninkrijk.

6.1.3 Internationale merk

De derde regeling voor merken betreft de internationale inschrijving van merken op grond van de Overeenkomst van Madrid en het latere Protocol van Madrid. Hierbij zijn zo’n tachtig landen aangesloten, waaronder de Verenigde Staten, China, Japan, veel EU-landen (waaronder Nederland) en de EU zelf als zelfstandige entiteit.

Merkdepot

merkaanvraag

Een internationaal merk biedt een eenvoudige en voordelige mogelijkheid om op basis van één merkdepot een bundel nationale merkrechten te verkrijgen. Omdat een internationale merkaanvraag loopt via het land waarin het basisdepot is gedaan, zoals de Benelux of de Europese Gemeenschap, zal met name aan deze twee merkenrechtelijke regelingen aandacht worden besteed. Verderop zullen hooguit nog wat eigenaardigheden van het internationale merk uiteen worden gezet.