U bent hier

3. Meten is weten. Toch?

Dit hoofdstuk is eerder verschenen in Themadossier Arbo Rendement
Publicatiedatum: september 2020

Arbeidshygiëne gaat ook over werkplekonderzoek en meten. Want meten is weten, toch? Kent u dat verhaal van die statisticus die vol vertrouwen door een rivier waadde die gemiddeld één meter diep was? Hij verdronk. Dat is de kernboodschap van dit hoofdstuk: staar u niet blind op de uitslagen van metingen of de bevindingen in rapporten, maar kijk met een kritische blik naar de opzet, de uitkomsten en de conclusies van werkplekonderzoeken.

beoordeling

U beoordeelt werksituaties aan de hand van observaties, enquêtes en metingen. Het gaat vaak om tastbare zaken die uit te drukken zijn in bijvoorbeeld meters, seconden, grammen, liters, watt, pascal of percentages. In uw beoordeling toetst u de resultaten van metingen. U toetst ze aan uw eigen inzicht en ervaring of aan normen. Of u vergelijkt de resultaten van twee afdelingen. Een andere optie is dat u de situatie van vorig jaar vergelijkt met die van dit jaar. Daaraan verbindt u conclusies.

Verkeerde uitkomsten of beoordelingen kunnen grote gevolgen hebben. Voor de gezondheid van collega’s, als de uitkomst ‘veilig’ aangeeft, terwijl dat in werkelijkheid niet zo is. En voor de financiële positie van uw organisatie bij investeringen op basis van verkeerde beoordelingen.

De volgende begrippen helpen u om de waarde van metingen en werkplekonderzoeken te beoordelen.

Het begrip ‘validiteit’ maakt duidelijk of de onderzoeksaanpak de goede is om de onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden. De validiteit van een meetinstrument zegt iets over de mate waarin het instrument meet wat het zou moeten meten. Er kan sprake zijn van structurele meetfouten. Zo kan een niet-gekalibreerde geluidsmeter structureel een te lage...
Wie vaker metingen doet, weet dat er grote variatie kan zitten in meetwaarden. Die variaties worden niet veroorzaakt door meetfouten in het instrument, maar omdat wat u meet – bijvoorbeeld de temperatuur, het geluidsniveau, de hoeveelheid stof – van nature niet constant is. Op dezelfde werkplek is er een grote variatie tussen de meting op maandag...
Elke meting is onnauwkeurig, dat is een natuurwet. Die onnauwkeurigheid komt door de twee punten die hierboven zijn genoemd: de natuurlijke fluctuatie van de meetwaarden en de afwijkingen in het meetinstrument. Die laatste minimaliseert u door het meetinstrument te kalibreren, maar u kunt de afwijking niet volledig wegnemen. Samen zorgt dat voor...
Welke eisen kunt u stellen aan een werkplekonderzoek of meetrapport? Dat is sterk afhankelijk van het type onderzoek. Het volgende lijstje bevat een aantal onderwerpen waarvan u kunt aangeven dat u ze terug wilt zien in het rapport: doel van het onderzoek; gebruikte onderzoeks- of meetmethode; normen of referentiewaarde waar de resultaten aan...