1. Het jaarrekeningrecht
Nederlandse rechtspersonen zijn op grond van de wet verplicht om verslag te doen over de financiële gang van zaken. Dat doen ze door een jaarrekening op te stellen. Het doel van de jaarrekening ontstaat in principe uit de scheiding tussen eigenaar en bestuur, waarbij de ene partij meer informatie heeft dan de andere partij. Het jaarverslag dient vervolgens als communicatiemiddel tussen de onderneming en de eigenaren van de onderneming.
doelstellingen jaarrekening
Vanuit de internationale literatuur wordt gesproken over twee doelstellingen van de jaarrekening, te weten:
- Stewardship (rekenschapsfunctie): bestuurders moeten eigenlijk laten zien wat zij met het voor hen ter beschikking staande geld hebben gedaan. Met andere woorden, hoe hebben zij gepresteerd?
- Decision usefulness: dit betreft de nuttigheid van het jaarverslag in het bepalen van de toekomstige genereerbaarheid van de onderneming. Of anders gezegd, is het nuttig om hierin te investeren?
informatie asymmetrie
onderbouwing
Als gevolg van de informatie asymmetrie zijn er dus ook bepaalde spelregels voor het opstellen van het jaarverslag. Anders zou eenieder zomaar kunnen roepen dat ze een omzet hebben van € 3 miljoen, zonder dat daar een goede en heldere onderbouwing aan ten grondslag ligt. Anderzijds is er ook geen sprake van een strak keurslijf van regels waarvan u niet mag afwijken. In dit hoofdstuk passeren de belangrijkste wetten en principes die bij het opstellen van de jaarrekening van belang zijn de revue. Daarnaast wordt ook nog even gekeken naar Nederland in de internationale context.
Rules-based en principles-based systemen
vrijheid
Van Beest (2011), de auteur van dit themadossier, spreekt over rules-based en principles-based systemen, waarbij Nederland geldt als een op principes gebaseerd systeem. Dit houdt in dat u binnen de Nederlandse wetgeving en richtlijnen nog steeds veel vrijheid heeft om keuzes te maken en de rapportage aan te passen aan de specifieke omstandigheden van uw onderneming.
kookboek
De Verenigde Staten heeft bijvoorbeeld een op regels gebaseerd systeem, waarbij als een kookboek letterlijk stap voor stap alles is uitgewerkt.