4.2 Arbeidsomstandigheden
De WOR noemt het instemmingsrecht op arboregelingen in één adem met regelingen over ziekteverzuim of het re-integratiebeleid. Dat is nogal ruim geformuleerd en zo kun je de wettekst ook opvatten. Alle regelingen die je als arboprofessional opstelt over arbeidsomstandigheden, ziekteverzuim of re-integratiebeleid, moet de werkgever dus eerst met de OR bespreken. Ook de PVT heeft op dit onderdeel instemmingsrecht. Een aantal arbodocumenten komen in bijna elke organisatie voor. Je kunt denken aan:
- de RI&E en het bijbehorende plan van aanpak;
- het verzuimreglement en bijbehorende informatie over re-integreren;
- het preventief medisch onderzoek (PMO);
- inrichting van de arbozorg binnen de organisatie, de bedrijfshulpverlening (bhv) en de preventiemedewerker(s);
- de inhoud van het contract met de arbodienst.
4.2.1 RI&E en plan van aanpak
wijzigen
De RI&E en het bijbehorende het plan van aanpak vormen het belangrijkste arbodocument van de organisatie. Hierop baseer je het arbobeleid. De OR heeft instemmingsrecht op elke nieuwe RI&E die je opstelt of elke inhoudelijke wijziging die je doorvoert. Mogelijk wijzig je de RI&E elk half jaar of misschien zelfs elke paar maanden. Je heb dus regelmatig te maken met de OR. Ook op het bijbehorende plan van aanpak heeft de OR instemmingsrecht. Het is mogelijk dat de OR wel instemt met de RI&E, maar niet met het plan van aanpak.
Betrek de OR vanaf het begin bij wijzigingen in de RI&E of het plan van aanpak. De raad kan nuttige input geven, zodat het arbobeleid nóg beter wordt. Je vergroot ook meteen de kans dat de raad instemt met de wijzigingen.
Vervolgstappen
uitvoering
nalezen
Noteer in het plan van aanpak niet alleen de maatregelen, maar ook wie verantwoordelijk is voor de uitvoering. Het toevoegen van deadlines maakt duidelijk welke risico’s het grootst zijn. Deze pak je tenslotte als eerste aan. Stuur na instemming een kopie van de RI&E en het plan van aanpak naar de OR. Het gaat in de RI&E om de risico’s die werknemers lopen op de werkvloer. Sla de RI&E en het plan van aanpak daarom op een makkelijk vindbare plek op. Zo zorg je dat iedereen kan nalezen welke maatregelen je treft om de risico’s weg te nemen.
Je komt de OR mogelijk weer tegen als je de maatregelen uit het plan van aanpak uitvoert. De werkgever moet de OR namelijk om advies vragen voor hij een milieumaat-regel, belangrijke investering of technische vernieuwing kan doorvoeren. Meer hierover lees je in hoofdstuk 5.
Betrek de werknemers bij je plannen!
knelpunt
draagvlak
De werknemers zelf kunnen je het beste vertellen welke knelpunten er zijn op de werkvloer. Ook kunnen zij door hun ervaring misschien wel heel simpele en effectieve oplossingen aandragen, waar je zelf niet aan had gedacht. Betrek de werknemers daarom nauw bij het arbobeleid. OR-leden kunnen meedenken en doorgeven welke signalen zij ontvangen van de werkvloer. Zij kunnen je ook helpen als je op zoek bent naar input van werknemers. Zo creëer je draagvlak onder werknemers voor het beleid.
4.2.2 Verzuimreglement
Een helder verzuimreglement zorgt dat werknemers weten wat zij moeten doen en kunnen verwachten bij ziekte. Daarin staat bijvoorbeeld informatie over de manier waarop de ziekmelding moet worden gedaan, de hoogte van de loondoorbetaling, de bereikbaarheid van de werknemer en dat er een oproep van de arbodienst of bedrijfsarts kan komen.
Wil de bestuurder bijvoorbeeld de regels rond ziekte tijdens vakantie wijzigen, dan moet hij de OR hierbij betrekken en om instemming vragen.
Voorkomen
re-integratiebeleid
Bij het voorkomen van ziekte komt veel kijken, van maatregelen om veilig te werken met gevaarlijke stoffen en goed kantoormeubilair tot een protocol tegen pesten. Worden werknemers toch ziek? Dan volgt de organisatie het re-integratiebeleid met de regels uit de Wet verbetering poortwachter (WVP). Meer hierover lees je op rendement.nl/arbodossier. Werkgever, werknemer en bedrijfsarts werken samen om de werknemer op een verantwoorde wijze weer aan het werk te helpen.
OR klopt aan over ziekteverzuimbeleid
ziekteverzuimcijfer
De OR grijpt niet in individuele gevallen in. Maar als het ziekteverzuimcijfer hoog is of als de organisatie het ziekteverzuimbeleid aanpast, zal de OR mogelijk het gesprek aangaan en bijvoorbeeld de volgende vragen stellen:
- Hoe groot is de kans dat werknemers werk moeten overnemen van verzuimende collega’s?
- Respecteert de werkgever bij verzuimcontrole de privacy van werknemers?
- Verlaagt de werkgever in voldoende mate de drempel om terug te keren op de werkvloer?
4.2.3 PMO
leefstijl
Je kunt de werkgever voorstellen om werknemers – ter aanvulling van het verplichte PAGO – een PMO aan te bieden om ziekte te voorkomen. Het PAGO richt zich alleen op risico’s op de werkvloer, maar in het PMO is er ook aandacht voor de leefstijl van de werknemers. Er zijn drie doelen:
- Voorkomen van beroepsziekten en arbeidsgebonden aandoeningen. Hierbij gaat het om concrete aandoeningen die direct worden veroorzaakt door het werk.
- Bewaken en bevorderen van de algehele gezondheid van werknemers. Ook gezondheidsproblemen die niet door het werk zijn veroorzaakt, beïnvloeden werk vaak wel.
- Bewaken en verbeteren van het algehele functioneren.
bedrijfsarts
Het is belangrijk dat de privacy van de werknemers wordt gewaarborgd. Daarom mag je de individuele resultaten van het PMO niet inzien. Wel kan de bedrijfsarts vertellen waar je je op kunt richten. Bij veel rugklachten kun je bijvoorbeeld een ergonoom inschakelen om de zithouding te controleren.
Instemmingsaanvraag
privacy
Als de werkgever een PMO wil aanbieden, moet hij eerst een instemmingsaanvraag naar de OR sturen. De OR kan kritische vragen stellen over de frequentie waarmee het PMO wordt aangeboden en over de privacy van de werknemers. Bereid je hier dus op voor.
Werknemers zijn niet verplicht om een PMO te ondergaan. Daarom kun je de hulp van de OR inschakelen en hen eerst eens laten navragen of werknemers wel interesse hebben in een PMO ter aanvulling op het PAGO.
4.2.4 Bhv
Doe je een aanpassing in de organisatie van de bhv, dan moet de OR daarmee instemmen. Dit is namelijk ook een regeling die samenhangt met de arbeidsomstandigheden.
4.2.5 Preventiemedewerker
vacature
vaardigheid
De OR heeft instemmingsrecht op de inhoud, omvang en invulling van de functie van de preventiemedewerker. Een vacature voor een preventiemedewerker moet de werkgever eerst ter instemming aan de OR voorleggen. De OR-leden zullen daarbij onder andere de volgende vragen stellen:
- Hoeveel preventiemedewerkers heeft de organisatie nodig en hoeveel uren kunnen zij aan hun taken besteden?
- Wat zijn de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de preventiemedewerker(s)?
- Hoe deskundig moet de preventiemedewerker zijn, en welke vaardigheden moet hij of zij hebben?
- Welke vorm krijgt de samenwerking met de OR?
- Wie is de juiste persoon?
- Maar vooral ook: welke positie in de organisatie neemt de preventiemedewerker in?
De OR moet zich verdiepen in de geschiktheid van de kandidaten. Door er goedkeuring aan te geven, is de OR medeverantwoordelijk voor het functioneren van de preventiemedewerker.
4.2.6 Arbodienst
keuzeproces
basiscontract
Wijs de werkgever erop dat hij al in een vroeg stadium de OR bij het keuzeproces van de arbodienst moet betrekken. De keuze van de arbodienst en de inhoud van het contract zijn namelijk instemmingsplichtig. In het basiscontract moeten een aantal afspraken staan over de wettelijke zaken waarvoor je een arbodienst moet inschakelen. Daar zal de OR dan ook extra alert op zijn. De eisen zijn de volgende:
- toetsen van de RI&E;
- begeleiding bij ziekte;
- aanbieden van periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO);
- aanstellingskeuringen;
- bieden van de mogelijkheid aan werknemers om de bedrijfsarts te consulteren.
Meer eisen aan het basiscontract
Andere belangrijke onderdelen van het basiscontract zijn (zie ook rendement.nl/arbodossier):
- de mogelijkheid voor kerndeskundigen om te overleggen met de OR en de preventiemedewerker;
- werkplekbezoek;
- de procedure bij klachten;
- het melden van beroepsziekten;
- een second opinion;
- advisering over preventie.