4. Veilig en gezond werken

Dit hoofdstuk is eerder verschenen in Themadossier MT Rendement

Publicatiedatum: september 2019

Elke werknemer moet op een gezonde en veilige manier kunnen werken. Uw organisatie spant zich daarom in om zo goed mogelijke arbeidsomstandigheden te creëren. Dat begint bij het opstellen van een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). Daarin brengt uw organisatie in kaart welke risico’s werknemers lopen op de werkvloer. In het bijbehorende plan van aanpak staan de maatregelen om deze risico’s weg te nemen of zo veel mogelijk te beperken.

Veilige en gezonde arbeidsomstandigheden creëren is nogal een klus. De vijf arbomodellen in dit hoofdstuk helpen uw organisatie bij die taak. Zo is het mogelijk om met de methode van Kinney & Wiruth te berekenen hoe groot een risico is. Dat maakt het makkelijker om in te schatten welk risico als eerste moet worden aangepakt. Dit risico bestrijdt uw organisatie door de arbeidshygiënische strategie toe te passen. Door risico’s zo veel mogelijk bij de bron aan te pakken, lopen zo min mogelijk werknemers gevaar op de werkvloer.

RI&E: het belangrijkste arbodocument

Een goed arbobeleid start bij het opstellen van de RI&E. Naast dat dit document handig is, is het ook wettelijk verplicht. Uw organisatie moet over een actuele RI&E en bijbehorend plan van aanpak beschikken. De praktische tools op rendement.nl/mttools geven u inzicht in het inventariseren en evalueren van risico’s in uw organisatie.

Risico’s berekenen

4.1. Wat is de methode van Kinney & Wiruth?

De methode van Kinney & Wiruth bestaat uit het toepassen van de volgende formule: risico (R) = kans (K) x effect (E). De kans wordt opgesplitst in waarschijnlijkheid (W) en blootstellingsfactor (B). In formulevorm betekent dit: K = W x B. De uiteindelijke berekening volgens deze methode is: R = W x B x E. Vanaf pagina 83 leest u in diverse...

4.2. De methode van Kinney & Wiruth toepassen

Om de methode toe te passen, kent u aan elk onderdeel van de formule een getal toe. Ieder punt geeft u een cijfer, dus voor de waarschijnlijkheid, de blootstellingsfrequentie en het effect. Die punten vermenigvuldigt u met elkaar, zodat u een eindcijfer krijgt. Waarschijnlijkheid Voor de factor waarschijnlijkheid kan uw organisatie onderstaande...

4.3. In de praktijk

De preventiemedewerker bij een brouwerij berekent het risico van geluidshinder in de fabriek. Dat doet hij als volgt: Risico (R) = W 10 (waarschijnlijkheid: komt vaak voor) x B 3 (middellang of geregeld) x 45 werknemers x E 1 (gering, letsel zonder verzuim) = 1.350. Er is een zeer hoog risico op geluidshinder. De organisatie moet dus maatregelen...

4.4. Wat is de arbeidshygiënische strategie?

De arbeidshygiënische strategie is een stappenplan dat een werkgever in een vaste volgorde moet doorlopen. De strategie kent maatregelen op vier niveaus: Bronmaatregelen: een werkgever moet eerst de oorzaak van het probleem wegnemen. Collectieve maatregelen: als bronmaatregelen niet mogelijk zijn, doordat er bijvoorbeeld geen alternatief is (denk...

4.5. De arbeidshygiënische strategie toepassen

Een organisatie start met het inventariseren van de risico’s voor de gezondheid en veiligheid van werknemers. Deze legt zij vast in de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). In het bijbehorende plan van aanpak beschrijft zij de maatregelen om de risico’s weg te nemen, of – als dat niet mogelijk is – te beperken. Bij het opstellen van het...

4.6. In de praktijk

Werknemers van een deurwaarderskantoor hebben regelmatig te maken met agressieve bezoekers die een schuld open hebben staan. Die kunnen zich niet altijd vinden in de voorgestelde betalingsregeling en een aantal werknemers hebben te maken gehad met geweld. De werkgever gaat als volgt te werk: Bronmaatregelen: niet mogelijk, want de werknemers...

4.7. Wat is het risicostappenplan?

In veel organisaties speelt de preventiemedewerker een belangrijke rol bij het opstellen van de RI&E en het bijbehorende plan van aanpak. Ook de arboprofessionals, werknemers van HR, de ondernemingsraad (OR) of personeelsvertegenwoordiging (PVT) en uw werkgever kunnen een belangrijke bijdrage leveren. Het opstellen van een RI&E verloopt...

4.8. Het risicostappenplan toepassen

De werknemer die de RI&E en het bijbehorende plan van aanpak opstelt, doorloopt het stappenplan in een vaste volgorde. Allereerst inventariseert hij welke risico’s er spelen in uw organisatie. Hij kan ook bij het aanpassen van de RI&E dit stappenplan toepassen, bijvoorbeeld omdat er een nieuwe afdeling is opgericht of omdat er een aantal...

4.9. In de praktijk

Werknemers van een bouwbedrijf werken vrijwel dagelijks op steigers. Soms staan ze wel op tien meter hoogte en daarom is valgevaar een risico. Het klimaat in Nederland is relatief mild, maar de werknemers van het bouwbedrijf ontkomen er niet aan om soms in ijzige kou of brandende hitte te werken. De preventiemedewerker noteert ook een hoge...

4.10. Wat is de kwaliteitscirkel van Deming?

De kwaliteitscirkel wordt ook wel de Plan-Do-Act-Check-Circle genoemd, omdat dit de vaste stappen zijn die uw organisatie volgens het model moet doorlopen om een  arbomanagementsysteem op te starten of om een verbetering door te voeren. Na het doorlopen van de vier fasen komt uw organisatie automatisch weer uit bij de eerste stap. Zo ontstaat een...

4.11. De kwaliteitscirkel van Deming toepassen

De kwaliteitscirkel van Deming is breed toepasbaar. Uw organisatie kan dit stappenplan op diverse processen toepassen, waaronder processen die zijn gericht op het verbeteren van de arbeidsomstandigheden. Om de cirkel van Deming toe te passen, volgt uw organisatie de volgende stappen: Plannen: onderzoek doen naar een risico of situatie, doelen...

4.12. In de praktijk

Werknemers van een organisatie gebruiken heftrucks om grondstoffen af te leveren bij een machine en producten die gereed zijn af te voeren. De werkdruk is hoog: als de machine zonder grondstoffen komt te zitten, stopt hij ermee. Opnieuw opstarten kost veel tijd en dus ook geld. De heftrucks kruisen in de productiehal medewerkers die te voet zijn...

4.13. Wat is de ongevallenpiramide van Heinrich?

Herbert William Heinrich was ervan overtuigd dat veel ongevallen gemeenschappelijke onderliggende oorzaken hebben. Een organisatie zou het aantal ernstige arbeidsongevallen terug kunnen dringen door zich te richten op de oorzaken van kleine ongevallen en incidenten. Al in 1931 beschreef hij een theorie, die vergezeld ging van een figuur in de vorm...

4.14. De ongevallenpiramide van Heinrich toepassen

Ondanks dat er flink wat kritiek is op de ongevallenpiramide van Heinrich, kan uw organisatie er wel lering uit trekken. Want wat de werkelijke cijfers in de piramide ook mogen zijn, ernstige ongevallen krijgen alle aandacht, terwijl werknemers mogelijk niet het nut inzien van het melden van incidenten waarbij geen gewonden zijn gevallen of een...

4.15. In de praktijk

Een werknemer van een timmermanswerkplek glijdt uit op de werkvloer. Er ligt een plas water, omdat het heeft geregend en er een klein gaatje in het dak zit. Hij herstelt zich tijdig, kan de zaagmachine met cirkelvormig blad ontwijken en komt dus met de schrik vrij. De werknemer plaatst een emmer onder het lek, zodat zijn collega’s niet uitglijden...

U bent hier