2.1 Erkend leerbedrijf
begeleiding
nachtdienst
beperking
Bij het aannemen van stagiairs moet een organisatie aan een aantal plichten voldoen. Een stagiair is namelijk niet zomaar een goedkope medewerker; hij loopt stage om bepaalde vaardigheden op te doen. Daarom moet de stagiair intensieve begeleiding krijgen. Ook moeten er voldoende werkzaamheden zijn die aansluiten op de opleiding van de stagiair. Uiteraard moeten de arbeidsomstandigheden in orde zijn, zodat de stagiair veilig aan de slag kan. Hierbij let de organisatie ook op de werktijden en op gelijke behandeling. Voor jonge stagiairs gelden een aantal afwijkende arbeidstijdenregels. Zo geldt er een uitzondering bij nachtdienst. Jongeren tot 18 jaar mogen geen arbeid verrichten tussen 23.00 uur en 6.00 uur. Ook moet de organisatie rekening houden met het onderwijsniveau van de leerling. Om een (v)mbo-leerling te kunnen begeleiden bij een leer-werktraject moet de organisatie een erkend leerbedrijf zijn. Zo toont de organisatie aan dat de stagiair in een veilige omgeving terechtkomt en dat hij professionele begeleiding krijgt. Dit geldt ook als de organisatie stagiairs met een beperking uit het voortgezet speciaal onderwijs of het praktijkonderwijs wil aannemen. Voor andere onderwijsniveaus geldt deze verplichting niet.
Erkenning leerbedrijf aanvragen
voordracht
Een organisatie moet de erkenning als (v)mbo-leer-werkbedrijf aanvragen bij de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB). Aan de hand van het Reglement erkenning leerbedrijven SBB beslist SBB of de organisatie voor erkenning in aanmerking komt. Zowel onderwijsinstellingen, studenten als andere betrokkenen kunnen (met instemming van het leerbedrijf) een voordracht voor erkenning indienen.
2.1.1 Voorwaarden voor erkenning
Het Reglement erkenning leerbedrijven SBB kent vier voorwaarden voor erkenning als leerbedrijf. Een organisatie moet aan alle vier de voorwaarden voldoen. Daarnaast gelden er aanvullende voorwaarden voor vmbo-leerbedrijven.
2.1.2 Goede leerplaats en werkzaamheden
Net als ‘gewone’ werknemers hebben vmbo-leerlingen en mbo-studenten ook recht op een veilige leer-werkplek (voorwaarde 1). Dit betekent dat een organisatie alleen erkend zal worden als de organisatie aan alle wettelijke veiligheidseisen voldoet. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E), persoonlijke beschermingsmiddelen, een bedrijfshulpverlener en alle andere eisen uit de Arbowet en aanverwante regelingen.
RI&E: stagiairs brengen regels met zich mee
kwetsbaar
voorlichting
voortgang
Een stagiair heeft in principe geen arbeidsovereenkomst, maar een stageovereenkomst. Toch worden stagiairs in de Arbowet beschouwd als werknemer. Zij verrichten immers arbeid onder gezag. Het is belangrijk dat een organisatie in de RI&E aandacht heeft voor het feit dat stagiairs een kwetsbare groep zijn: het zijn vaak jongeren die weinig ervaring hebben, wat extra risico’s met zich meebrengt. Samen met de onderwijsinstelling maakt de organisatie afspraken over het werk van de stagiair tijdens de stageperiode. Door tijdig het voor de stagiair relevante gedeelte van de RI&E aan de school te geven, kan de school de stagiair van tevoren op de hoogte stellen van de mogelijke risico’s van de werkzaamheden. De organisatie kan met de school bespreken welke voorlichting zij geeft en wat de organisatie als leerbedrijf nog moet doen.
Sociaal
Ook op sociaal vlak moeten de omstandigheden in de organisatie aantoonbaar veilig zijn. Sociale veiligheid kun je bijvoorbeeld aantonen door het beschikken over bijvoorbeeld een vertrouwenspersoon en gedragsregels. Voor een veilig leerklimaat is het daarnaast van belang dat de omgeving geschikt is om te leren. Dit begint met een goede match tussen de leerdoelen van de leerling of student en de leermogelijkheden van het leerbedrijf.
2.1.3 Voldoende en deskundige begeleiding
Bij een erkend leerbedrijf moeten praktijkopleiders gekwalificeerd zijn om stagiairs te begeleiden bij de beroepspraktijkvorming (voorwaarde 2). De praktijkopleider, ook wel leermeester, werkbegeleider of stageopleider genoemd, is een deskundige medewerker binnen de organisatie. De praktijkopleider biedt studenten en leerlingen begeleiding tijdens de leerbaan- of stageperiode en kent de eisen van de opleiding. Als een organisatie niet beschikt over een geschikte praktijkopleider, is het mogelijk om kosteloos gebruik te maken van een praktijkopleider van SBB.
Een praktijkopleider moet aan veel voorwaarden voldoen om geschikt te zijn voor zijn begeleidende en opleidende rol. Hij is het aanspreekpunt voor de stagiair en maakt hem wegwijs in de dagelijkse praktijk.
Profiel
leerproces
instructie
Een praktijkopleider van een erkend leerbedrijf moet niet alleen vakkennis hebben, maar ook over vaardigheden beschikken om stagiairs te begeleiden bij hun leerproces. Hij moet de stagiairs kunnen bijsturen, coachen en motiveren. Ook moet hij ze objectief en eerlijk kunnen beoordelen. Over dit soort vaardigheden beschikt niet iedereen. Daarom zijn er trainingen en opleidingen voor mensen die praktijkopleider willen worden. Tijdens zo’n training of opleiding leert de praktijkopleider hoe hij:
- op verschillende manieren instructies kan geven;
- structuur kan aanbrengen in het begeleiden van de stagiairs;
- kan toetsen hoe de leerling zijn begeleiding ervaart;
- het beste afspraken kan maken en samen met de leerling een persoonlijk ontwikkelingsplan opstelt;
- een leerling objectief en eerlijk beoordeelt.
Veilig
faciliteiten
competentie
Iedere sector stelt specifieke eisen aan praktijkopleiders. De voorwaarden hiervoor zijn te vinden bij het kenniscentrum van iedere branche. In het algemeen moet de praktijkopleider ervoor zorgen dat de leerling werkzaamheden uitvoert waarvoor hij een opleiding volgt. Ook moet hij de stagiairs van de juiste faciliteiten voorzien, zoals werkinstructies, benodigde software en apparatuur, en moet hij zorgen voor een veilige leerplaats, zoals beschermingsmiddelen verstrekken en toezien op het nemen van voldoende pauzes. De praktijkopleider kan bepaalde taken in goede afstemming ook delegeren aan een collega-praktijkopleider of werkbegeleider met de juiste competenties. Ook in een cluster van leerbedrijven of samenwerkingsverband. De eindverantwoordelijkheid voor de begeleiding en opleiding in de beroepspraktijk blijft bij de praktijkopleider.
Voldoende
aanvullende eisen
nascholing
Naast deskundige begeleiding moet er ook sprake zijn van voldoende begeleiding. De praktijkopleider moet dus genoeg tijd en gelegenheid hebben om de stagiair te begeleiden. Voor bepaalde sectoren zijn er aanvullende eisen voor erkenning met betrekking tot voldoende en deskundige begeleiding. Bijvoorbeeld in de sector Techniek en Gebouwde Omgeving moet iedere leermeester de leermeestercursus gevolgd hebben en iedere twee jaar de nascholing volgen. Daarnaast moet op elke bouwplaats of werkplek met één of meer stagiairs een leermeester aanwezig zijn en mag hij maximaal drie stagiairs begeleiden.
2.1.4 Samenwerken met de onderwijsinstelling
De onderwijsinstelling wil natuurlijk graag weten hoe het gaat met de student of de leerling en of hij zich – in alle opzichten – goed ontwikkelt. De praktijkopleider moet daarom voldoende tijd hebben om contact te onderhouden met de onderwijsinstelling om de voortgang te bespreken (voorwaarde 3). Ook zal de praktijkopleider de benodigde informatie moeten kunnen verstrekken aan de onderwijsinstelling en SBB.
De adviseur praktijkleren van SBB zal de praktijkondersteuner ondersteunen en adviseren. Ook hier zal de praktijkopleider tijd voor nodig hebben.
2.1.5 Vermelding bedrijfsgegevens in openbaar register
werkwijze
Na de erkenning als leerbedrijf komen de organisatiegegevens en leerplekken op de websites stagemarkt.nl en leerbanenmarkt.nl. De laatste voorwaarde voor erkenning is dat de organisatie met deze werkwijze akkoord gaat om erkend te worden als leerbedrijf. Als een organisatie een goede reden heeft om niet in het openbaar register leerbedrijven te komen, kan SBB een uitzondering maken. Bijvoorbeeld als dit nodig is ten behoeve van de veiligheid van werknemers van het leerbedrijf en/of de stagiair. De beoordeling om deze uitzondering toe te passen ligt bij SBB.
2.1.6 Aanvullende voorwaarden vmbo-leerbedrijven
Op de leer-werkplek moeten stagiairs de praktijkopdrachten die door de onderwijsinstelling zijn vastgesteld uitvoeren, waarbij elke praktijkopdracht in één organisatie moet kunnen worden uitgevoerd. Een organisatie moet natuurlijk ook bereid zijn om de vmbo-leerling de praktijkopdrachten te laten uitvoeren. Ook moet de praktijkopleider het werk en het stageverslag bespreken en beoordelen.
Geschikt
Het productie- of dienstverleningsproces binnen een organisatie moet technisch en organisatorisch voldoende gevarieerd zijn. Het moet de vmbo-leerling goed praktijkmateriaal bieden en gedegen opleiden. Ook moet de leer-werkplek passen binnen de dagelijkse bedrijfsvoering. De organisatie moet geschikt zijn voor de betrokken leeftijdsgroep, onder meer waar het gaat om de ruimte om te leren of fouten te maken. De praktijkopleider moet de vmbo-stagiair zowel werkinhoudelijk als pedagogisch-didactisch kunnen begeleiden.
Op rendement.nl/hrdossier staat een handige checklist met alle voorwaarden waaraan een organisatie moet voldoen om een erkend leerbedrijf te worden voor stagiairs uit het vmbo én mbo.