6.1 De balans

evenwicht

De balans is een overzicht van alle bezittingen en schulden van uw organisatie. De bezittingen van de organisatie staan aan de linkerkant van de balans, ook wel de activazijde genoemd. De schulden ofwel de manier waarop deze bezittingen zijn gefinancierd staan aan de rechterkant van de balans, ook wel passivazijde genoemd. Het woord zegt het al: een balans is altijd in evenwicht. Het totaal van de activa moet gelijk zijn aan het totaal van de passiva. De balans staat vaak in scontrovorm (horizontaal, met links de activa en rechts de passiva) of onder elkaar. Hieronder vindt u een fictieve balans in scontrovorm.

Momentopname

Let op: de balans in dit voorbeeld gaat om niet-financiële instellingen en geeft de toestand op een bepaalde datum weer. Meestal 31 december 20xx. Het is een momentopname.

6.1.1 Vaste activa

langdurig 
gebruik

niet fysiek 
aanraken

Vaste activa zijn bezittingen van een organisatie die bedoeld zijn voor langdurig gebruik, meestal langer dan één jaar. Vaste activa kunt u in de basis verder onderverdelen in materiële vaste activa, immateriële vaste activa en financiële vaste activa. Materiële vaste activa zijn bezittingen die u fysiek kunt aanraken. Bijvoorbeeld:

• gebouwen: kantoren, fabrieken en magazijnen;
• machines en installaties: productiemachines en technische installaties;
• voertuigen: bedrijfswagens en vrachtwagens;
• meubilair en apparatuur: kantoormeubilair, inventaris en computers.

Immaterieel

Immateriële vaste activa zijn bezittingen die u niet fysiek kunt aanraken. Bijvoorbeeld:

• goodwill: waarde van de reputatie en klantrelaties van een bedrijf;
• patenten, octrooien en licenties: rechten op uitvindingen en software;
• vergunningen;
• ontwikkelingskosten;
• merken en handelsnamen: waarde van merkherkenning en bedrijfsnaam.

Financieel

langlopende leningen

Onder financiële vaste activa vallen:

• deelnemingen: aandelen in dochterondernemingen of andere organisaties waarin langdurig wordt geïnvesteerd;
• langlopende leningen verstrekt aan verbonden organisaties;
• langlopende beleggingen;
• vorderingen op moeder- en dochterondernemingen.

Lang

levensduur

Vaste activa vormen een belangrijk onderdeel van de balans en geven inzicht in de investeringen die uw organisatie heeft gedaan voor de groei en stabiliteit op lange termijn. Ze worden afgeschreven over hun verwachte levensduur, wat betekent dat hun waarde jaarlijks vermindert. Denk bijvoorbeeld aan het kopen van een nieuwe auto. Zodra de auto de showroom uitrijdt is deze al in waarde verminderd.

6.1.2 Vlottende activa

kortdurend gebruik

liquide
 middelen

Vlottende activa zijn bezittingen van uw organisatie die bedoeld zijn voor kortdurend gebruik, meestal binnen één jaar. Deze activa kunnen snel in liquide middelen worden omgezet en worden vaak gebruikt om de dagelijkse bedrijfsvoering te ondersteunen. Vlottende activa zijn:

• Voorraden:
  • grondstoffen: materialen die gebruikt worden in het productieproces;
  • halffabricaten: tussenproducten die nog verdere bewerking vereisen;
  • gereed product: afgewerkte producten die klaar zijn voor verkoop;
  • debiteuren: openstaande facturen van klanten voor verkochte goederen of geleverde diensten.
• Liquide middelen:
  • kassaldo: contant geld dat direct beschikbaar is;
  • banktegoeden: geld op betaal- en spaarrekeningen.
• Overige vlottende activa:
  • vooruitbetaalde kosten;
  • kortlopende beleggingen zoals aandelen en obligaties die snel verkocht kunnen worden.

Kort

kortlopende verplichtingen

cashflow stabiel

balansposten

Vlottende activa staan op de balans aan de activazijde gerapporteerd en geven onder andere inzicht in de korte termijn financiële gezondheid van uw organisatie. Ze zijn onmisbaar voor het soepel laten verlopen van de dagelijkse operaties en het voldoen aan kortlopende verplichtingen zoals leveranciersbetalingen en loonbetalingen. Door een goed beheer van vlottende activa kan een organisatie ervoor zorgen dat het altijd voldoende liquiditeit heeft om aan zijn financiële verplichtingen te voldoen. Een effectief debiteurenbeheer is beslissend voor de financiële gezondheid van een organisatie. Het zorgt ervoor dat de cashflow stabiel blijft en dat uw organisatie in staat is om aan zijn kortetermijnverplichtingen te voldoen, zoals het betalen van de lonen voor de werknemers.

6.1.3 Passivazijde

onverdeelde winsten

Passiva zijn het eigen vermogen evenals de schulden en verplichtingen op de balans. Onder het eigen vermogen vallen:

• eigen vermogen: het verschil tussen activa en de schulden van de organisatie. Het bestaat uit onverdeelde winsten (kapitaal) en alle reserves;
• voorzieningen: voorzieningen zijn passiva die worden opgenomen op de balans van een organisatie om toekomstige of potentiële verplichtingen of kosten te dekken, waarvan de exacte omvang of timing nog onzeker is. Het zijn verplichtingen die waarschijnlijk zullen leiden tot uitstroom van middelen of economische voordelen in de toekomst, maar waarvan de exacte datum of het bedrag niet met precisie kan worden vastgesteld.

6.1.4 Vreemd vermogen

looptijd

Onder het vreemd vermogen vallen langlopende en kortlopende schulden. Langlopende schulden zijn leningen die uw bestuurder aangaat met een looptijd van meer dan één jaar. Deze leningen worden vaak gebruikt om grote investeringen te financieren, zoals de aankoop van vaste activa, uitbreiding van bedrijfsactiviteiten of herfinanciering van bestaande schulden. Langlopende leningen vormen een belangrijk onderdeel van de kapitaalstructuur van uw organisatie.

Kenmerken

vast of variabel

aflossingsvrij

pandrechten

hypothecaire lening

Langlopende leningen hebben de volgende kenmerken:

• Looptijd: langlopende leningen hebben een looptijd van meer dan één jaar, vaak variërend van drie tot dertig jaar, afhankelijk van het doel van de lening en de afspraken met de geldverstrekker(s).
• Rente: de rente op langlopende leningen kan vast of variabel zijn. Een vaste rente blijft gedurende de looptijd van de lening gelijk, terwijl een variabele rente kan fluctueren op basis van marktrentes.
• Aflossing: aflossing van langlopende leningen kan op verschillende manieren gebeuren, zoals via periodieke betalingen (annuïteitenleningen) of een eenmalige betaling aan het einde van de looptijd (bulletleningen). Soms kan een lening ook een aflossingsvrije periode hebben.
• Zekerheden: langlopende leningen worden vaak verstrekt tegen zekerheden, zoals hypotheekrechten op onroerend goed of pandrechten op bedrijfsmiddelen. Een pandrecht is een vorm van zekerheid voor een schuldeiser. Het geeft de geldverstrekker extra zekerheid dat de lening wordt terugbetaald, zo nodig door het verkopen van een verpand goed als de schuldenaar niet betaalt.

Kortlopend

binnen één jaar

Kortlopende schulden zijn verplichtingen van uw bestuurder die hij binnen één jaar moet aflossen. Ze zijn nodig voor de dagelijkse bedrijfsvoering en liquiditeitsbeheer, aangezien ze vaak verband houden met de lopende activiteiten en operationele uitgaven.

op rekening

Kortlopende schulden staan op de balans onder de kortlopende verplichtingen. Kortlopende schulden zijn bijvoorbeeld:

• Crediteuren: kortetermijnschulden bij een leverancier of inkoop(goederen) op rekening gekocht.
• Kortlopende lening(en) bij de bank.
• Belastingschulden (BTW, loonbelasting, vennootschapsbelasting).
• Overlopende passiva: kosten die al zijn gemaakt, maar nog moeten worden betaald. Bijvoorbeeld te betalen salarissen of huur.