8.2 Initiatiefrecht
Een proactieve ondernemingsraad wacht niet af tot de achterban zich roert of tot de bestuurder met een verzoek komt. Als u de ontwikkelingen in de organisatie in de gaten houdt en weet wat er bij uw achterban leeft, zijn er geregeld zaken die u aan uw bestuurder wilt voorleggen. Dankzij uw initiatiefrecht mag uw OR de bestuurder altijd adviseren – ook als hij hier niet om heeft gevraagd. Dat advies is niet vrijblijvend. Uw bestuurder moet het serieus in behandeling nemen.
Alle onderwerpen
recht
Uw OR kan het initiatiefrecht inzetten om onderwerpen bij uw bestuurder op de agenda te krijgen. Dat recht is vastgelegd in artikel 23, lid 3 WOR. Het initiatiefrecht geldt voor alle onderwerpen die de organisatie aangaan.
Het initiatiefrecht geeft u het recht om óók met uw bestuurder mee te denken en hem ongevraagd te adviseren over onderwerpen waarbij uw bestuurder niet verplicht is uw advies of instemming te vragen.
Signalen
signalen
Ook voor een reorganisatie kunt u het initiatiefrecht inzetten. De aanleiding om uw bestuurder ongevraagd te adviseren kan zijn dat uw OR signalen van uw achterban krijgt dat zij niet tevreden zijn over bijvoorbeeld het gebrek aan communicatie over de reorganisatie of het sociaal plan.
Wil uw OR ongevraagd adviseren, inventariseer dan bij uw achterban wat de omvang van het probleem is, wat eraan ten grondslag ligt en hoe het beter kan. Ga met uw bestuurder om tafel en maak het bespreekbaar.
8.2.1 Initiatiefvoorstel indienen
concreet
Uw OR moet een initiatiefvoorstel schriftelijk en voorzien van toelichting (artikel 23, lid 3 WOR) indienen. Het is belangrijk dat u uw voorstel zo concreet mogelijk definieert, uw standpunt met goede argumenten onderbouwt en de voordelen voor de organisatie vermeldt.
Anderen inschakelen voor advies
deskundigen
bezwaren
OR-leden hoeven niet van álle markten thuis te zijn. Uw OR heeft namelijk het recht om externe deskundigen in te schakelen (artikel 16 WOR). Dit kan iemand van buiten de organisatie zijn, een collega die gespecialiseerd is in een bepaald onderwerp of een bestuurslid. De externe deskundige kan uw OR bijvoorbeeld in de voorbereidende fase bijstaan met informatie en advies, en kan een vergadering bijwonen waarin u het onderwerp met uw bestuurder bespreekt. Hij kan ook schriftelijk advies uitbrengen over een bepaalde kwestie. Laat uw bestuurder vooraf weten dat uw OR een externe deskundige wil inschakelen. Zonder overleg vooraf hoeft uw bestuurder de kosten namelijk niet te vergoeden.
voorstel
Bedenk alvast welke bezwaren uw bestuurder kan hebben en peil zijn mening door het aan te kaarten tijdens het overleg. Misschien vindt hij het moment niet geschikt of verwacht hij weinig draagvlak. Als u de mogelijke bezwaren op voorhand al kunt uitsluiten, bent u hem een stap voor. Werk deze op een positieve manier uit in uw voorstel. Geef bijvoorbeeld aan dat u bij uw achterban heeft getoetst of er voldoende draagvlak is of formuleer redenen waarom dit het juiste moment is.
Reik oplossingen aan
oplossing
Uw bestuurder heeft van alles aan zijn hoofd en heeft het ook zonder ongevraagd advies van uw OR al druk genoeg. Leg hem daarom niet alleen een probleem voor, maar reik hem ook meteen de mogelijke oplossing(en) op een presenteerblaadje aan. Werk in uw voorstel de mogelijke oplossing(en) zo concreet mogelijk uit. Het liefst meer dan één, zodat uw bestuurder eenvoudig een afweging kan maken. Zo toont u uw betrokkenheid als meedenkende OR.
Om het belang van het initiatiefvoorstel te onderstrepen, is het verstandig om hiervoor een aparte vergadering in te lassen. Dan kan de bestuurder minder makkelijk kort reageren en verdwijnt het minder snel in het grotere geheel.
8.2.2 Behandeling van het voorstel
vergadering
visie
Uw bestuurder moet het ingediende initiatiefvoorstel minimaal één keer tijdens een vergadering inhoudelijk bespreken met uw OR. Vaker mag natuurlijk ook, als uw bestuurder of uw OR hier behoefte aan heeft. Het bespreken van uw voorstel geeft u over en weer de gelegenheid om uw ideeën toe te lichten en vragen te stellen. Als het goed is, is de visie van uw bestuurder geen verrassing meer. Die heeft u al eens gepeild door het onderwerp te bespreken tijdens de overlegvergadering.
Draagt uw bestuurder nog bezwaren aan die u niet al in uw voorstel heeft ondervangen, dan is dit hét moment om die te weerleggen. Controleer of u op één lijn zit en hetzelfde doel voor ogen heeft, of dat uw bestuurder misschien andere beweegredenen heeft.
Schriftelijk meedelen
beslissen
voorwaarden
Pas nadat u uw initiatiefvoorstel inhoudelijk met uw bestuurder heeft besproken, mag uw bestuurder beslissen wat hij met uw voorstel doet. Hij moet zijn beslissing schriftelijk aan uw OR meedelen, voorzien van een goede onderbouwing. Vindt hij het een goed initiatief, dan laat hij uw OR weten hoe en wanneer hij uw voorstel in de praktijk gaat brengen. Uw OR kan hierbij met hem meedenken bij het definiëren van concrete actiepunten en voorwaarden. Uw ondernemingsraad kent immers de kant van zowel de werkgever als de werknemers, dus u weet waar uw bestuurder op moet letten als hij met de uitvoering van uw voorstel aan de slag gaat.
Uw bestuurder mag uw voorstel niet zomaar aan de kant schuiven, ook al staat hij er op dat moment misschien niet voor open. Ook als hij geen actie onderneemt, moet hij die beslissing goed en schriftelijk motiveren.
Standpunt
Zegt uw bestuurder ‘nee’ tegen uw voorstel, dan hoeft de kous nog niet af te zijn. In zijn schriftelijke reactie kunt u lezen welke factoren de doorslag hebben gegeven bij het bepalen van zijn standpunt. Uw OR krijgt zo een goed beeld van wat de beweegredenen van uw bestuurder zijn om al dan niet verdere actie te ondernemen: wat beschouwt hij als de positieve punten in uw voorstel en welke bezwaren heeft hij?
Compromis
aangepast
Mogelijk vindt de bestuurder een later moment meer geschikt voor het initiatief van uw OR of zijn er op dit moment onvoldoende financiële middelen beschikbaar. Aan de hand hiervan kunt u bepalen of de weg open ligt voor een aangepast voorstel. Als u zijn bezwaren (grotendeels) kunt wegnemen, is de kans groot dat u samen tot een compromis kunt komen.