8.3 De rol van OR en vakbond: hoeders van belangen
instemming
De ondernemingsraad (OR) heeft een formele rol bij functiewaardering. Op basis van artikel 27 van de Wet op de ondernemingsraden (WOR) is instemming vereist bij het invoeren, wijzigen of afschaffen van een functiewaarderingssysteem, tenzij in de cao al een verplicht systeem is vastgelegd. In de praktijk is de rol van de OR vooral belangrijk bij de implementatie. De OR is de spreekwoordelijke antenne van de werkvloer. Betrek de OR-leden daarom bij de invoering en borging van het systeem.
Door de OR goed te informeren en actief te betrekken, vergroot je het draagvlak én versterk je het vertrouwen binnen de organisatie.
Instemmingsrecht
afkeuren
De werkgever heeft dus instemming nodig van de OR. Keurt de OR de plannen af, dan zit de organisatie in een lastig parket en resteert alleen nog de gang naar de rechter.
Mate van invloed verschilt
kwaliteitseisen
Het instemmingsrecht van de OR is niet altijd even zwaarwegend. Soms vermeldt de cao zeer gedetailleerde afspraken, bijvoorbeeld over de te volgen procedures en de kwaliteitseisen van de functiebeschrijving. In die gevallen is de rol van de OR vanzelfsprekend kleiner. Andersom kan echter ook: de cao kan de directie verplichten om de ondernemingsraad uitvoerig bij het invoeren of wijzigen van een functiewaarderingssysteem te betrekken.
Adviesrecht
misbruik
informatie
Een nieuw functiewaarderingssysteem betekent in de praktijk vaak een belangrijke wijziging in de organisatie of de verdeling van de bevoegdheden. De OR kan dan gebruikmaken van zijn adviesrecht (artikel 25 WOR). De OR moet bijvoorbeeld beoordelen of het functiewaarderingssysteem niet wordt misbruikt om een voor de werkgever gewenste situatie te creëren. Zo kan een lagere waardering er tijdens een reorganisatie voor zorgen dat een functie vervalt. De OR zal dan willen nagaan of het systeem goed wordt toegepast. In het algemeen controleert de OR of in de functiebeschrijvingen informatie is opgenomen die niet essentieel is. Bijvoorbeeld bepaalde competenties of als een werkgever prestatiegericht wil beoordelen. In beide gevallen kan de OR gebruikmaken van zijn adviesrecht.
Informatierecht
deskundige
De OR heeft altijd recht op informatie (artikel 31 WOR) om zijn werk goed te kunnen doen. Dit is bijvoorbeeld van belang bij het inschakelen van externe deskundigen tijdens het functiewaarderingsproces. Je moet de OR hierover vooraf van op de hoogte brengen, zodat de raad kan nagaan of de deskundigen onafhankelijk zijn. De OR mag ook zelf een partij naar voren schuiven.
Vakbond
toepassing
Vakbonden hebben meestal een actieve rol bij functiewaardering:
- Ze denken mee over de ontwikkeling en actualisatie van het systeem.
- Ze waken over de correcte toepassing binnen bedrijven.
- Ze borgen de belangen van werknemers op sectoraal en landelijk niveau.
De betrokkenheid van vakbonden is niet alleen juridisch of formeel; het zorgt ook voor evenwicht en controle bij gevoelige waarderingskwesties.
Soms leidt functiewaardering tot een gerechtelijke procedure. Ook kan er een zaak ontstaan over het wel of niet eenzijdig mogen wijzigen van arbeidsvoorwaarden. Meer hierover lees je op rendement.nl/hrdossier.