U bent hier

Onderneming & Personeel
Functiewaardering7. Andere methoden voor waarderen en belonen

7. Andere methoden voor waarderen en belonen

Dit hoofdstuk is eerder verschenen in Themadossier HR Rendement
Publicatiedatum: november 2025

In veel organisaties is het beloningsvraagstuk gekoppeld aan een analytisch functiewaarderingssysteem. Door scores toe te kennen aan vooraf gedefinieerde functie-eisen ontstaat de indruk van een eerlijk, objectief en reproduceerbaar beloningsmodel. In de praktijk blijkt deze veronderstelde objectiviteit echter niet altijd houdbaar. Functiewaardering functioneert dan vooral als een technisch instrument dat maar beperkt aansluit bij de dynamiek en complexiteit van organisaties.

hulpmiddel

Een belangrijk risico dat met deze instrumentele toepassing van functiewaardering gepaard gaat, is systeemverstrikking. Bij systeemverstrikking gaat het om de neiging om meer waarde toe te kennen aan het systeem zelf dan aan de werkelijkheid die ermee wordt beschreven. Het systeem, dat oorspronkelijk bedoeld was als hulpmiddel om verschillen te ordenen en te legitimeren, gaat zo een eigen werkelijkheid vormen. Hierdoor kunnen organisaties verstrikt raken in procedures en regels, terwijl de onderliggende bedoeling – het rechtvaardig waarderen en belonen van werk – naar de achtergrond verdwijnt.

Introductie

voorkeur

In dit hoofdstuk lees je over de beperkingen van traditionele functiewaarderingssystemen. Ook komt aan bod waarom sommige organisaties de voorkeur geven aan moderne indelingsmethoden en op welke uitgangspunten deze zijn gebaseerd. Tot slot lees je hoe organisaties kunnen toewerken naar een waarderings- en beloningssystematiek die rechtvaardig, uitlegbaar en ontwikkelingsgericht is zonder te vervallen in systeemverstrikking.

Als alternatief voor traditionele systemen stappen sommige organisaties over op indelingsmethoden, waarbij de organisatie zelf – vanuit haar eigen context, cultuur en structuur – de verantwoordelijkheid neemt voor het waarderen van de takenpakketten. De modellen die hiervoor op de markt zijn, waarderen de bijdrage die iemand levert. De aandacht...
In veel organisaties zijn traditionele functiewaarderingssys-temen (analytisch en niet-analytisch) al jarenlang de norm bij het rangordenen van functies en het bepalen van beloningsniveaus. Deze systemen zijn zorgvuldig opgebouwd en gebaseerd op vaste criteria als kennisniveau, complexiteit, zelfstandigheid en afbreukrisico. Ze beogen een objectieve...
Moderne indelingsmethoden vormen een alternatief voor organisaties die beloning, ontwikkeling en werkverdeling beter willen verbinden met hun eigen, dynamische praktijk. In plaats van functies te beschrijven, extern te laten waarderen en vervolgens ‘in te schalen’, kiezen deze organisaties voor een gezamenlijk proces, waarin wordt vastgesteld wat...
Bij de introductie van een indelingsmethode begin je vrijwel altijd met het formuleren van een gezamenlijke verandervraag: waarom willen we dit doen en wat willen we bereiken? Gaat het om beloningsgelijkheid, ontwikkelgerichtheid of de behoefte aan een gedeelde taal over werk en rollen? Daarna ontwikkel je het indelingskader en start je met de...
Of een organisatie nu werkt met traditionele functiewaardering of met een moderne indelingsmethode: zodra het gekozen systeem een doel op zich wordt in plaats van een middel tot dialoog en ontwikkeling, dreigt systeemverstrikking. Ook moderne methoden zijn daar zeker niet immuun voor. Het komt regelmatig voor dat, na een veelbelovende start, het...
Het succes van functiewaardering of een indelingsmethode wordt niet bepaald door de kwaliteit van het gekozen systeem op papier, maar door de manier waarop het wordt toegepast, gedragen en doorleefd in de praktijk. Het zijn niet de systemen zelf die het verschil maken, maar de intentie, scherpte en consistentie waarmee gewerkt wordt. 1. Begin bij de...