2.1 Wat is de CSRD en wat moet HR ermee?
netto nul
De regels rond duurzaamheid zijn niet alleen maar een ver-van-mijn-bedshow voor HR-professionals. De Europese Unie (EU) wil namelijk dat de CO2-uitstoot in Europa in 2050 is teruggebracht tot netto nul. Om dit doel te bereiken, is een pakket aan maatregelen in het leven geroepen die voor ondernemingen verplichtingen met zich meebrengen op het gebied van duurzaamheidsrapportering.
Jaarlijks
EU-richtlijn
Het is daarom verstandig om kennis te nemen van de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Deze EU-richtlijn verlangt van organisaties dat zij jaarlijks verslag doen over duurzaamheidskwesties (als onderdeel van het bestuursverslag) en dit verslag openbaar maken.
2.1.1 CSDDD
misstand
Denk trouwens niet alleen aan de CSRD, maar bijvoorbeeld ook aan de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD), de richtlijn die organisaties verantwoordelijk stelt voor mensenrechtenschendingen en milieukwesties in hun waardeketens. Organisaties die onder deze richtlijn vallen, zijn verplicht om duurzaamheidsmisstanden binnen hun waardeketen op te sporen en hierover verslag te doen. Ook moeten zij passende maatregelen treffen om misstanden het hoofd te bieden.
De CSRD legt meer de nadruk op transparantie en het afleggen van verantwoording aan investeerders en andere belanghebbenden. Via gedetailleerde rapporten over duurzaamheidsonderwerpen moeten organisaties laten zien hoe ze voldoen aan de Europese Green Deal-doelen.
2.1.2 Ingangsdatum rapportageplicht CSRD
fasen
De rapportageplicht op basis van de CSRD is in 2024 ingegaan voor grote beursgenoteerde ondernemingen, banken en verzekeraars met meer dan 500 werknemers. In de oorspronkelijke planning zou deze verplichting om te rapporteren over duurzaamheid de komende jaren in fasen worden uitgebreid naar veel meer bedrijven.
De verwachting was dat de CSRD op circa 75% van de Europese economie van toepassing zou zijn, en daarmee duizenden ondernemingen in Nederland zou raken.
Administratieve lasten
administratie
De Europese duurzaamheidsrichtlijnen zorgen voor veel extra administratie, wat de concurrentiepositie van Europese bedrijven kan schaden. Daarom kwam de Europese Commissie (EC) op 26 februari 2025 met het zogeheten Omnibus-pakket: een voorstel om de regels te vereenvoudigen en de administratieve lasten met 25% te verminderen.
2.1.3 Uitstel van de rapportageverplichting
‘Stop-the-Clock’
Inmiddels hebben de EC, de Europese Raad en het Europese Parlement ingestemd met de ‘Stop-the-Clock’ Directive uit het Omnibus-pakket. Daarmee gaat de CSRD-verplichting voor grote ondernemingen pas gelden vanaf boekjaar 2027 (was 2025).
Voor beursgenoteerde mkb-ondernemingen schuift de rapportageverplichting op naar boekjaar 2028 (was 2026). De CSRD geldt over boekjaren 2025 en 2026 alleen nog voor zogeheten organisaties van openbaar belang (oob’s) met meer dan 500 werknemers.
1.000 werknemers
netto-omzet
Ook is er een voorstel om de CSRD alleen nog maar te laten gelden voor organisaties die meer dan 1.000 werknemers hebben (in plaats van 250 werknemers) en daarnaast een netto-omzet van meer dan € 50 miljoen of een waarde van de bezittingen (activa) van meer dan € 25 miljoen. Bovendien zouden beursgenoteerde mkb-ondernemingen, die volgens de Stop-the-Clock Directive nu pas over boekjaar 2028 hoeven te rapporteren, dan buiten de CSRD-verplichtingen vallen.
Rapportagestandaarden CSRD herzien
ESRS
ESG-rapportage
biodiversiteit
corruptie
Een ander plan is om de rapportagestandaarden van de CSRD te herzien, zodat er minder gegevens worden uitgevraagd. Deze European Sustainability Reporting Standards (ESRS) bieden organisaties richtlijnen over wat zij moeten rapporteren op het gebied van ‘environment’ (E), ‘social’ (S) en ‘governance’ (G) en op welke manier zij dat moeten doen. Dit zijn de zogenoemde ESG-rapportages. In die rapportages komen onder andere de volgende onderwerpen aan bod:
- milieugerelateerde onderwerpen, zoals
- klimaatverandering, broeikasgassen, vervuiling, watergebruik, biodiversiteit, grondstoffengebruik en afval;
- sociaalgerelateerde onderwerpen, zoals arbeidsomstandigheden van eigen personeel en in de keten, eerlijke beloning, en diversiteit en inclusie;
- governancegerelateerde onderwerpen, zoals corruptie en omkoping, lobbyactiviteiten en verantwoord leveranciersbeleid.
Als alles doorgaat, zal de CSRD-richtlijn straks alleen nog maar gelden voor de grootste ondernemingen. Maar liefst 80% van de ondernemingen zal worden vrijgesteld van de verplichting om te rapporteren over duurzaamheid en dat zal voor veel mkb-ondernemingen goed nieuws zijn.
2.1.4 Indirect betrokken bij rapportageplicht
keten
Hoewel de meeste mkb’ers niet direct onder de CSRD vallen, kunnen grote rapportageplichtige organisaties wel informatie opvragen over duurzaamheid in de keten. Zij moeten dus ook van hun toeleveranciers weten wat hun impact is op mens, milieu en maatschappij, en hierover rapporteren.
Vrijwillig
buiten de reikwijdte
Het Omnibus-pakket moet voorkomen dat kleine organisaties hierdoor alsnog te veel met extra administratieve lasten worden geconfronteerd. De EC heeft zich ook voorgenomen om een set rapportagestandaarden op te stellen waar organisaties die buiten de reikwijdte van de richtlijnen vallen toch vrijwillig aan kunnen voldoen.
Als grote organisaties informatieverzoeken hebben aan hun kleinere afnemers op het gebied van mens, milieu en maatschappij, mogen deze niet verder gaan dan wat er in deze standaarden wordt beschreven. Rapportageverplichtingen van grote organisaties mogen volgens de EC namelijk geen te grote belasting vormen voor de kleinere organisaties.
Organisaties kunnen vrijwillig rapporteren via Integrated Reporting, waarin financiële en niet-financiële informatie worden gecombineerd. Dit geeft inzicht in de waardecreatie op de lange termijn en behandelt thema’s als duurzaamheid, governance en strategie.