U bent hier

Onderneming & Personeel
…
Functiewaardering3. Uitwerking van enkele bekende systemen3.4 CATS
Voor Onderneming & Personeel

3.4 CATS

Dit artikel is eerder verschenen als Themadossier HR Rendement
Publicatiedatum: november 2025

vakbond

Functiewaarderingssysteem CATS van De Leeuw Consult staat voor Commercieel Administratief Technisch Sociaal. Dat zijn meteen de soorten functies die je met deze methode analyseert. Het systeem wordt veel gebruikt in Nederland en is erkend door vakbonden. Een bekende toepassing is de cao Metaal en Techniek, ook wel cao Kleinmetaal genoemd.

3.4.1 Indeling

complexiteit

fysiek

CATS werkt met vier hoofdkenmerken en negen gezichtspunten. De vier hoofdkenmerken zijn:

  • Complexiteit: de moeilijkheidsgraad van problemen binnen de functie, maar ook de mate van zelfstandigheid om deze problemen op te lossen.

  • Organisatie: de positie van de functie binnen de organisatie en de verhouding tot de buitenwereld.
  • Zakelijk risico: de verantwoordelijkheid en invloed die de werknemer in de functie heeft en de risico’s die de werknemer (en de organisatie) als gevolg hiervan lopen.
  • Fysieke aspecten: lichamelijke draagkracht en krachtsuitoefening of inspanning.

    • Hieronder volgt een uitwerking hiervan.

    1 Complexiteit

    scholing

    Onder dit kenmerk (of deze ‘karakteristiek’) vallen twee gezichtspunten:

    • Heterogeniteit: hoe gevarieerd is het werk en wat is het aandeel routinematige handelingen? Hoe vaak moet de werknemer schakelen tussen verschillende aspecten van zijn werk? Factoren die hier ook in meewegen, zijn de mate van tijdsdruk en de eis om iets zorgvuldig te doen.
    • Kennis: vooropleiding en aanvullende scholing. Verzwarend of juist verlichtend kan zijn: de eis om al dan niet permanent bij te scholen.

    2 Organisatie

    beslisruimte

    Bij organisatie worden drie gezichtspunten gemeten:

    • Zelfstandigheid: de mate waarin een werknemer vrij is om zijn eigen werk in te richten en zijn eigen tijd in te delen, maar ook de mate waarin een leidinggevende controleert of instrueert. Ook is er aandacht voor de werk- en beslisruimte die een werknemer heeft: hoe standaard of juist uniek zijn de mogelijke oplossingen en hoe voorspelbaar is de uitkomst daarvan?
    • Contacten intern: de breedte en intensiteit van de contacten en de betekenis van die contacten voor de organisatie.
    • Leidinggeven: de beslisruimte en het aantal werknemers aan wie een werknemer leiding geeft.

    3 Zakelijk risico

    contacten

    Onder zakelijk risico verstaat CATS drie gezichtspunten:

    • Contacten extern: breedte en intensiteit van contacten met de buitenwereld en de impact daarvan op de organisatie.
    • Afbreukrisico: het risico dat iets misgaat in de functie-uitoefening en de schade die daardoor kan ontstaan.
    • Speciale eisen: of de functiehouder weerstand moet bieden tegen druk die anderen op zijn beslissingen uitoefenen, en of er uitzonderlijke begaafdheden vereist zijn.

    4 Fysieke aspecten

    inspanning

    Bij fysieke omstandigheden gaat het bijvoorbeeld om de omstandigheden waaronder iemand moet werken (zoals lawaai, onregelmatige diensten, onder hoge druk), maar ook om lichamelijke inspanning die wordt vereist.

    3.4.2 CATS toepassen

    abstract

    CATS is vaak het onderliggende systeem voor referentiefuncties, vanwege de redelijk generiek omschreven functies. Het is vooral bedoeld voor kleine organisaties om functies zelf in te delen, maar ook grote(re) ondernemingen maken er gebruik van. De functies zijn opgedeeld in functiefamilies en de beschrijvingen zijn vaak te abstract voor werknemers om zich er voldoende in te herkennen. Voor een werkgever kan het wel een praktisch toepasbaar systeem zijn.