3.4 Financiële risico’s

De financiële risico’s zijn te onderscheiden in risico’s met betrekking tot strategische financiering en risico’s met betrekking tot operationele financiering.

3.4.1 Strategische financiering

lange termijn

Met strategische financiering zorg je voor de financiering van de activiteiten voor de lange termijn. Je kunt dat met eigen vermogen of met vreemd vermogen financieren.

Lening

maatregelen treffen

Er bestaan veel verschillende soorten financieringsvormen. Deze financieringsvormen hebben meestal een langetermijnkarakter. Hieraan kleven risico’s waartegen je maatregelen kunt treffen. Het afsluiten van een lening voor een lange periode tegen een vaste rente biedt veel zekerheid. Je bent gedurende de looptijd van de lening beschermd tegen renteschommelingen. Het afsluiten van een vaste rente over een langere periode is dus een maatregel tegen het risico op renteschommelingen. Als je de lening echter vroegtijdig wilt aflossen, betaal je een forse premie aan de bank. Deze premie is te beschouwen als vergoeding voor de kosten die de bank heeft gemaakt om een rente tegen een vast tarief aan te bieden. Dat is de keerzijde van de vaste rente.

Renteswap

twee ­contracten

Er zijn nog meer methoden om het risico tegen renteschommelingen af te wentelen. Zo kun je een lening tegen een variabel tarief afsluiten met een renteswap. Je sluit dan twee afzonderlijke contracten. Een lening tegen variabele rente en een renteswap waarmee je het risico voor renteschommelingen afdekt gedurende de looptijd van de lening.

Eurozone

valutarisico

Als je activiteiten buiten de eurozone wilt financieren, loop je naast een renterisico ook een valutarisico (risico op valutaschommelingen). Je doet er wel verstandig aan om overwinsten tijdig af te romen in de vorm van bijvoorbeeld dividenduitkeringen. Je loopt hierdoor niet het risico op ­valutaschommelingen. Als je ervoor kiest activiteiten buiten de eurozone te financieren in de lokale valuta van deze buitenlandse activiteiten, loop je minder valutarisico.

Onbekend

Voor ondernemingen die voor het eerst internationale stappen zetten, zijn valutarisico’s vaak een relatief onbekend fenomeen. Schommelingen in de wisselkoers kunnen aanzienlijk zijn en het verschil betekenen tussen een winstgevende en een verliesgevende transactie.

3.4.2 Operationele financiering

korte termijn

Operationele financiering heeft betrekking op het financieren van het werkkapitaal. Deze financiering heeft een korte­termijnkarakter. Net als bij langetermijnfinanciering kan hier sprake zijn van valutarisico’s. Daarnaast kunnen hier ook commerciële risico’s aan de orde zijn (zoals een klant die niet wil betalen of een verouderde voorraad).

Werkkapitaalbeheer

limieten

Een sterk werkkapitaalbeheer bestaat onder meer uit de volgende onderdelen:

• monitoring van de ontwikkeling van het werkkapitaal;
• continue kredietwaardigheidbeoordelingen van (potentiële) debiteuren;
• stellen van limieten aan het debiteurenniveau per klant;
• effectieve incassoprocedure;
• maximaliseren klantrelatie (klanten met een goede relatie vertonen beter betalingsgedrag!);
• minimaliseren onderhanden werken (tijdig voorschotnota’s verzenden);
• minimaliseren van voorraadniveaus (zoals just-in-time, optimale bestelhoeveelheden en optimale bestelniveaus hanteren);
• verlengen van de betalingstermijn bij crediteuren.

Nettowerkkapitaal

niet goed ­onder controle

Het nettowerkkapitaal is het verschil tussen vlottende activa (voorraden, debiteuren en liquide middelen) en vlottende passiva (crediteuren en overige schulden). Als je het (netto-)werkkapitaal niet goed onder controle hebt, kan het een groot beslag leggen op de financiële middelen van de onderneming. Die middelen kun je dan niet meer gebruiken voor bijvoorbeeld andere investeringen.

Bij een positief nettowerkkapitaal is een onderneming beter in staat om de schulden op korte termijn te voldoen. Het netto­werkkapitaal geeft dus aan hoe liquide een onderneming is. Voor veel ondernemingen is het beheersen van het werkkapitaal dan ook van groot belang om de strategie succesvol uit te voeren.

Prestaties meten

KPI

Als meetmethode om doelstellingen te kwantificeren en prestaties te meten, kun je gebruikmaken van key performance indicators (KPI’s). Deze KPI’s (zoals de doorlooptijd van de voorraad of de krediettermijn van de debiteuren) kun je afleiden uit de geldconversiecyclus. De tijdsduur van één geldconversiecyclus kun je zelf berekenen. De omvang van het werkkapitaal is meestal geen constante: in het drukke seizoen heb je grotere voorraden en neemt de omvang van de debiteuren toe. Later neemt het werkkapitaal weer af.

Factoring

vorderingen verkopen

Het niveau van het werkkapitaal kun je verder nog naar beneden bijstellen door middel van factoring. Daarbij verkoopt een onderneming de vorderingen aan een factormaatschappij. De factormaatschappij voldoet de vorderingen direct en neemt het invorderingsrisico over. De factormaatschappij berekent hier uiteraard wel een premie voor.

Internationaal zakendoen

risico

Als je internationaal zakendoet of dat wilt gaan doen, kunnen er bijzondere risico’s bestaan. De levering van goederen vindt dan voor een groot deel plaats in het buitenland, buiten het zicht van de onderneming. Het risico bestaat dat je goederen hebt afgeleverd, maar naar het geld kunt fluiten. Je kunt natuurlijk eisen dat de klant eerst betaalt, voordat de goederen worden verzonden, maar een klant zal een soortgelijke afweging maken en niet bereid zijn te betalen voordat hij de goederen heeft ontvangen. Dat is dus geen goede oplossing! Er zijn verschillende mogelijkheden om dit risico te beheersen. Je hebt daarbij ondersteuning nodig van bijvoorbeeld een internationale financiële instelling. Hierbij kan de bank bij de levering bepaalde checks uitvoeren voordat de klant de goederen in ontvangst mag nemen. Deze checks geven een onderneming de zekerheid dat de betaling ontvangen is, danwel dat de factuur betaald zal worden.