1.3 Ontwikkelingen rondom klimaat en milieu
Klimaatakkoord
Klimaatverandering is een wereldwijd probleem. Al decennialang worden er daarom internationale bijeenkomsten georganiseerd om op mondiaal niveau oplossingen te bedenken voor de klimaatproblematiek. Dat leidde onder andere tot het VN-Klimaatverdrag (1992), het Kyoto-protocol (1997), het Klimaatakkoord van Parijs (2015) en de jaarlijkse VN Climate Change Conference, oftewel Conference of the Parties (COP). De internationale klimaatafspraken worden door de deelnemende landen op nationaal niveau nader uitgewerkt. De klimaatdoelstellingen van Nederland zijn verder uitgewerkt in het Klimaatakkoord van 2019.
1.3.1 Akkoord van Parijs
Veel van de afspraken in het Nederlandse Klimaatakkoord zijn afgeleid van de vastgestelde doelen uit het Akkoord van Parijs. Waarom is het Akkoord van Parijs zo belangrijk?
hoofddoel
Tijdens de klimaatconferentie van de Verenigde Naties (VN) in Parijs in 2015 zijn voor het eerst een aantal wereldwijde klimaatdoelen afgesproken binnen een juridisch bindend kader. Door middel van het Akkoord van Parijs zijn er gezamenlijke afspraken gekomen om de opwarming van de aarde tegen te gaan. Het akkoord eist van landen dat zij nationale klimaatplannen maken om de afgesproken doelen te halen. Bij elk nieuw plan moeten de ambities naar boven worden bijgesteld. Inmiddels hebben zo’n 200 landen het akkoord ondertekend. Vanaf 2023 wordt het akkoord om de vijf jaar geëvalueerd. In het Akkoord van Parijs staan de volgende hoofddoelen:
- beperken van de opwarming van de aarde tot ruim onder de 2° Celsius;
- verminderen van de uitstoot van broeikasgassen;
- beperken van het gebruik van fossiele brandstoffen.
Rapportageplicht volgens de CSRD
transparant
Een belangrijke richtlijn is de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). De CSRD verplicht organisaties om transparant te rapporteren over hun impact op het milieu, inclusief hun CO2-uitstoot en duurzaamheidsinspanningen.
De CSRD vertaalt daarmee internationale klimaatafspraken naar verplichte rapportage voor organisaties. Dit draagt bij aan de transparantie en verantwoording die nodig zijn om de doelen van het Klimaatakkoord van Parijs en andere VN-klimaatafspraken te behalen. Ook zorgt het ervoor dat investeerders en stakeholders betere beslissingen kunnen nemen en bedrijven worden aangemoedigd om duurzamer te opereren. Meer over de CSRD lees je in hoofdstuk 2.
1.3.2 Nederlandse Klimaatakkoord
Klimaatwet
Aansluitend op het Klimaatakkoord van Parijs is in juni 2019 het Nederlandse Klimaatakkoord gesloten tussen bedrijven, maatschappelijke organisaties en overheden. Het Klimaatakkoord is een pakket aan maatregelen om de klimaatdoelstellingen te behalen. Het hoofddoel is om in 2030 49% minder broeikasgassen uit te stoten dan in 1990. Ieder kabinet moet op basis van de Klimaatwet jaarlijks rapporteren over de voortgang, en periodiek een klimaatplan opstellen. Het Klimaatakkoord vormt daarbij een belangrijk richtsnoer – maar is geen juridisch bindende wet.
1.3.3 Afspraken in regeerakkoord
minister
vakmensen
In december 2021 is het regeerakkoord ‘Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst’ gepresenteerd. Hierin staat dat het kabinet wil dat Nederland in 2050 klimaatneutraal is. Daarom heeft het kabinet het doel voor de vermindering van CO2-uitstoot voor 2030 in de Klimaatwet aangepast naar minstens 55%. Andere afspraken in het regeerakkoord zijn:
- Er komt een minister voor Klimaat en Energie.
- Voor het realiseren van de extra emissiereductie voor 2030 is er een verdeling opgesteld over de sectoren.
- Een klimaat- en transitiefonds van € 35 miljard voor de komende tien jaar moet bijdragen aan het opzetten van de benodigde energie-infrastructuur.
- Er is aandacht voor het hebben van voldoende vakmensen. Daarvoor worden vakmensen opgeleid of eventueel omgeschoold.
Aanvullend klimaatpakket
Op 26 april 2023 heeft het kabinet een aanvullend klimaatpakket gepresenteerd om de klimaatdoelen voor 2030 te halen. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) gaf in oktober 2024 aan dat Nederland in 2030 lijkt uit te komen op 45 tot 52% minder broeikasgas.
Het genoemde regeerakkoord was afkomstig van het vorige kabinet, Rutte IV. Het daaropvolgende kabinet-Schoof is inmiddels demissionair, waardoor nog moet blijken wat er precies gaat gebeuren met de klimaatplannen.
1.3.4 Ministerie voor Klimaat en Groene Groei
demissionair
Op 10 januari 2022 werd D66-politicus Rob Jetten aangesteld als minister van Klimaat en Energie. Toen viel die functie nog onder het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Op 2 juli 2024 is het ministerie voor Klimaat en Groene Groei opgericht. Sophie Hermans van de VVD is momenteel (demissionair) minister op deze post.