U bent hier

4. Bronnen voor een initiatiefvoorstel

Dit hoofdstuk is eerder verschenen in Themadossier OR Rendement
Publicatiedatum: mei 2025

De OR kan op verschillende manieren ideeën opdoen voor een initiatiefvoorstel (mondeling of schriftelijk) of hiervoor specifieke informatie verzamelen. Mogelijk zie je binnen de organisatie of daarbuiten zaken die je met de bestuurder wilt bespreken. De OR kan te rade gaan bij de achterban. Of misschien geeft de informatie die je krijgt bij de overlegvergadering of via andere bronnen, zoals de afdeling HR, aanleiding voor een ­initiatiefvoorstel.

betrokken

Ook signalen die de OR krijgt via werknemers of afdelingen kunnen natuurlijk input zijn voor het nemen van een eigen initiatief. Gebruikmaken van het initiatiefrecht vraagt in ieder geval om een betrokken en proactieve houding van de OR. Maar veel ondernemingsraden werken voor een groot deel ‘reactief’: de OR reageert op instemmings- en adviesaanvragen die de bestuurder heeft verstuurd.

Zorg ervoor dat de OR steeds vroegtijdig wordt geïnformeerd en dat je goed op de hoogte bent van diverse ontwikkelingen. Dan kun je beter het heft in eigen handen nemen en met eigen voorstellen komen.

Toetsen

aandachtspunt

aanleiding

Als je op basis van diverse bronnen een trend signaleert en hierbij gezamenlijk een aandachtspunt benoemt voor de organisatie, toets dit dan bij de bestuurder. Herkent hij het signaal? Geldt dit alleen voor een afdeling of is het organisatiebreed aan de orde? En zijn er inmiddels al maatregelen genomen? Anders heb je kans dat de OR een onderwerp uitwerkt, maar dat het onderliggende signaal (de aanleiding) misschien niet herkend wordt.

Actief en passief informatierecht

invloed

De OR heeft recht op informatie van de bestuurder. Het gaat daarbij om alle inlichtingen en gegevens die de OR redelijkerwijs nodig heeft voor zijn taak (artikel 31 WOR). Deze gegevens zijn de basis om te kunnen meedenken met de bestuurder en invloed uit te oefenen op het beleid. Zoals je in hoofdstuk 2 hebt kunnen lezen, kan de OR informatie opvragen bij de bestuurder. Dit heet het actief informatierecht. Maar daarnaast hoort de bestuurder bepaalde informatie op eigen initiatief te delen. Dit heet het passief informatierecht. Bij passief informatierecht gaat het bijvoorbeeld om een organogram, de rechtsvorm van de organisatie, informatie bij instemmings- en adviesvragen en bepaalde financiële ­en sociale informatie.

Het kan niet vaak genoeg benadrukt worden; de OR bepaalt zelf wat zijn eigen prioriteiten zijn. Waar wil de OR werk van maken? In hoofdstuk 2 is al beschreven dat dit álle onderwerpen kan betreffen die de organisatie aangaan. Als de OR proactief wil werken en zich niet alleen door de waan van de dag of de nukken en grillen van de bestuurder wil...
De belangrijkste bronnen voor het nemen van een initiatief als OR liggen natuurlijk in de eigen organisatie. De OR vormt de voelsprieten van de organisatie en heeft als taak om zo goed mogelijk op te komen voor de belangen van de achterban. Om het OR-werk goed te kunnen verrichten maak je gebruik van signalen, plannen, kennis en informatie uit de...
Er zijn ook diverse externe bronnen die de OR kan raadplegen. Hierbij kun je onder meer denken aan: Adviseur of trainer om te adviseren over de stappen bij het opstellen van een initiatiefvoorstel. Expert, bijvoorbeeld een duurzaamheidsadviseur, financieel expert, advocaat, fusie-expert. Vakbladen en nieuwsbrieven gericht op ondernemings­raden (...
Het belang van het betrekken van de achterban is niet genoeg te benadrukken. Misschien hebben de werknemers in de organisatie kennis over of ervaring met het onderwerp van het initiatiefvoorstel. Een achterbanraadpleging kan dan heel waardevolle informatie opleveren voor de OR. Daarnaast vergroot het de betrokkenheid van de werknemers op dit...
In het overzicht hieronder zie je hoe de ondernemingsraden van de twee casussen (zie ook paragraaf 3.4) tot een thema voor het initiatiefvoorstel zijn gekomen. Welke bronnen hebben zij toegepast? OR Thema Bron Koninklijk Concertgebouw Duurzaamheid Werknemers: een groepje werknemers maakt zich sterk voor duurzaamheid van Het Concertgebouw...
Er zijn dus een hoop bronnen, in de organisatie zelf of daarbuiten, die input kunnen zijn voor een initiatiefvoorstel. Belangrijk is dat de OR dan de rechten vanuit de WOR zo goed mogelijk benut, waaronder het recht op informatie, recht op advies van een deskundige en recht op het raadplegen van de achterban. Daarnaast is het draagvlak vanuit de...