8.1 Valkuilen en conflicten

proactief

Het nemen van een initiatief is een heel positieve stap van de OR en wil zeggen dat de OR proactief is. Toch kun je mogelijk tegen een aantal zaken aanlopen. Hierna volgen vier situaties die zich kunnen voordoen nadat het initiatief is gelanceerd. Per situatie staan de mogelijkheden die de OR heeft.

8.1.1 De bestuurder reageert niet of stelt besluit uit

uitstellen

verplicht

Als een bestuurder niet reageert op een initiatiefvoorstel of het besluit telkens uitstelt, kan dit voor de OR een frustrerende situatie zijn. Het is belangrijk om als OR goed te weten welke rechten en verplichtingen beide partijen hebben, en welke stappen ondernomen kunnen worden. De bestuurder is wettelijk verplicht om te reageren op de voorstellen van de OR (zie ook paragraaf 2.5). De OR heeft recht op een tijdige en gemotiveerde reactie, zodat er een constructieve dialoog kan plaatsvinden. Het uitstellen of negeren van besluiten kun je zien als een schending van deze verplichting.

Gesprek

reactie

Als een bestuurder niet reageert, kan de OR eerst proberen het gesprek aan te gaan en duidelijk te maken waarom er een reactie noodzakelijk is. Een formele herinnering kan ook helpen om het belang van de beslissing te benadrukken. Als dit niet werkt, kan de OR de ‘patstelling’ via externe bemiddeling aan de orde te stellen.

8.1.2 Reactie zonder goede argumentatie

onderbouwing

In dit geval krijgt de OR dus wél een reactie van de bestuurder, maar verwerpt hij het voorstel van de OR zonder een goede onderbouwing daarvan. Voor de OR is het belangrijk om te weten dat de bestuurder verplicht is goed onderbouwde argumenten te geven voor zijn beslissing.

Samenwerking

verduidelijking

mediator

Het weigeren van een voorstel zonder toelichting kan de samenwerking verstoren en is niet in lijn met de Wet op de ondernemingsraden (artikel 23, lid 3 WOR). In zo’n situatie kan de OR het volgende overwegen (in deze volgorde):

• Dialoog aangaan: benader de bestuurder opnieuw om verduidelijking te vragen. Dit kan bijvoorbeeld via een formele brief (of mail), waarin de OR verzoekt om een motivatie voor het afwijzen van het voorstel.
• Bemiddeling of mediation: zodra gesprekken niet tot een oplossing leiden, kan de OR bemiddeling inschakelen, bijvoorbeeld via een externe mediator of via de Bedrijfscommissie van de SER, om de communicatie en besluitvorming te verbeteren.
• Juridische stappen: als geen van bovenstaande stappen succesvol is, kan de OR overwegen om juridische stappen te ondernemen. De OR kan de zaak dan voorleggen aan de Ondernemingskamer van het gerechtshof Amsterdam.

8.1.3 De bestuurder stelt voor eerst een pilot te doen

toezegging

meetbaar

Als de bestuurder voorstelt om eerst een pilot te doen voordat een initiatiefvoorstel van de OR wordt uitgevoerd, kan dit zowel kansen als valkuilen met zich meebrengen. De mogelijke valkuilen waar de OR dan op moet letten zijn:

• Onvoldoende toezeggingen. De bestuurder kan de pilot gebruiken om het voorstel uit te stellen of zelfs te omzeilen. Het is belangrijk om duidelijke afspraken te maken over de duur, doelstellingen en evaluatiecriteria van de pilot. Zonder heldere afspraken kan de pilot eindeloos worden verlengd of zonder echte impact blijven.
• Beperkingen in de pilot. Zorg ervoor dat de pilot voldoende representatief is voor de volledige situatie, zodat de resultaten daadwerkelijk een goed beeld geven van de gevolgen van het voorstel.
• Geen evaluatie. Maak duidelijke afspraken over de evaluatie van de pilot. Zorg dat er concrete en meetbare resultaten zijn, zodat er een weloverwogen besluit kan worden genomen over de gehele implementatie van het voorstel.

Kansen

aanpak

Naast de genoemde valkuilen biedt een pilot vooral ook kansen voor de OR. Het wil zeggen dat de bestuurder positief is over de basis van het voorstel. Er is dus een match, alleen kiest de bestuurder voor een voorzichtige aanpak door voor een pilot te gaan. Het is hoe dan ook belangrijk om in gesprek te blijven met de bestuurder om te zorgen voor een doeltreffende pilot.

8.1.4 Het initiatief komt niet van de grond

uitvoering

afspraken

escaleren

De bestuurder heeft enthousiast gereageerd op het initiatiefvoorstel van de OR. Er is groen licht en de organisatie kan aan de slag. Dan kan het vervolgens in de praktijk zo zijn, dat er een hoop goede bedoelingen bestaan, maar de organisatie niet overgaat tot uitvoering van het voorstel. Er wordt misschien prioriteit aan andere zaken gegeven en het voorstel van de OR verdwijnt in de bureaula. Wat kan de OR in zo’n situatie ondernemen?

• Communicatie met de bestuurder. Als er vertragingen optreden, ga dan in gesprek met de bestuurder om te achterhalen waarom de uitvoering stagneert. Het is belangrijk om een open en constructieve dialoog te voeren.
• Duidelijke afspraken maken. Zorg voor concrete afspraken over de uitvoering, inclusief tijdslijnen, verantwoordelijkheden en meetbare doelen. Plan periodieke overlegmomenten in om te controleren of de uitvoering op schema ligt.
• Escalatie naar hoger niveau. Als de uitvoering ondanks herhaalde verzoeken niet op gang komt, kan de OR overwegen om de zaak te laten escaleren, bijvoorbeeld door naar de Ondernemingskamer te gaan of via mediation.